آشنایی با خطبه 221 نهج البلاغه

یکی از خطبه های فصیح؛بلیغ و تأثیر گذار نهج البلاغه خطبه 221 می باشد.توصیفات و تعریفات عجیبی که ابن ابی الحدید معتزلی-شارح معروف نهج البلاغه- از این خطبه دارد، مؤید این مطلب است. وی در جلد یازدهم شرحش بر نهج البلاغه،در باره این خطبه می گوید:

(...کسی که آن را بررسی کند،کلام معاویه درباره علی"ع" را باور خواهد کرد که گفت:"به خدا قسم،فصاحت را جز علی برای قریش بنیان گذاری نکرد"...سزاوار است تمام فصحای عرب اجتماع کنند و این خطبه بر آنها خوانده شود و به جهت عظمت آن در برابر خدا به سجده بیفتند!...به خدا قسم،در طول پنجاه سال از عمرم بیش از هزار بار این خطبه را خوانده ام و هیچ زمانی نبوده که به هنگام خواندن این خطبه در من اثری از خوف و پند و موعظه و لرزش به وجود نیاید!...)

امام(ع) این خطبه را بعد از تلاوت آیه (الهیکم التکاثر حتی زرتم المقابر) ایراد فرمودند و این خطبه در حقیقت از خطبه های تفسیری نهج البلاغه می باشد چرا که تمام آن ناظر به تفسیر سوره تکاثر است.

 درآغاز کلام امام(ع) در این خطبه سخن از بی خبری مردم از سرنوشت خویش است و این که چگونه از وضع خفتگان در زیر خاک عبرت نمی گیرند.سپس امام(ع) به بیان شرح حال مردگان می پردازند که چگونه در حالی که بسیاری از آنها صاحب منصب و مقام بودند؛ در زیر زمین جای گرفتند و کسی از آنها خبر نمی گیرد:

(...غایبانی هستند که انتظار بازگشتشان نیست و شاهدانی که هرگز حضور ندارند...اگر یادشان فراموش گشته و خانه هایشان در سکوت فرو رفته؛ بر اثر طول زمان و بعد مکان نیست،بلکه جامی به آنه نوشانده شده(جام مرگ) که گویا بودند و لال شدند،شنوا بودند و کر گشتند و حرکاتشان به سکون تبدیل شد...همسایگانی هستند که با یکدیگر انس نمی گیرند و دوستانی که به دیدار یکدیگر نمی روند...)

در ادامه خطبه امام(ع)؛گویا گفتگویی درس آموز با مردگان دارند و آنها با زبان حال پاسخ هایی می گویند که بسیار بیدارگر و تکان دهنده است:

(...چهره ای زیبای ما زشت و پژمرده و بدن های ناز پرورده، پوسیده و متلاشی شد. لباس کهنگی و فرسودگی پوشیدیم و تنگی قبر ، سخت ما را در فشار قرار داد و وحشت و ترس را از یکدیگر به ارث برده ایم و خانه های خاموش قبر بر ما فرو ریخته اند...)

در پایان این خطبه امیر المؤمنین(ع) از روزها و لحظات پایانی عمر انسان سخن می گویند که چگونه طبیبان از درمان نا امید و داروها بی اثر می شوند؛زبان از کار می افتد وشنوایی از دست می رود و مرگ بر همه وجود انسان سایه می افکند:

(...همانا مرگ سختی هایی دارد که هراس انگیزتر از آن است که بتوان در قالب الفاظ ریخت و یا اندیشه های اهل دنیا آن را درک کند.)

مطالعه این خطبه ارزشمند را به تمام دوستان فرهیخته توصیه می کنم.

نظرات شما عزیزان:

عباسی-فسا

ساعت13:34---24 شهريور 1392

[وب سایت]

سلام مهربان گل جناب تقوایی عزیز
گرم با صالحان بی دوست فردا در بهشت آرند
همان بهتر که در دوزخ کنندم با گنهکاران
فکر کنم می دونستی که من شیفته این غزل هستم مخصوصا با اون آواز زیبایی که استاد شجریان برروی این غزل اجرا کردند
بنا داشتم به مناسبت تولد استاد شجریان عزیزم، پست بعدی رابرم سراغ موسیقی واحتمالا این غزل را انتخاب کنم
تا خدا چه خواهد
واین غزل هم بدون حذف تقدیم شما باز هم از خداوندگارسخن:
هر که سودای تو دارد چه غم از هر که جهانش
نگران تو چه اندیشه و بیم از دگرانش
آن پی مهر تو گیرد که نگیرد پی خویشش
وان سر وصل تو دارد که ندارد غم جانش
هر که از یار تحمل نکند یار مگویش
وان که در عشق ملامت نکشد مرد مخوانش
چون دل از دست به درشد مثل کره توسن
نتوان بازگرفتن به همه شهر عنانش
به جفایی و قفایی نرود عاشق صادق
مژه بر هم نزند گر بزنی تیر و سنانش
خفته خاک لحد را که تو ناگه به سر آیی
عجب ار بازنیاید به تن مرده روانش
شرم دارد چمن از قامت زیبای بلندت
که همه عمر نبودست چنین سرو روانش
گفتم از ورطه عشقت به صبوری به درآیم
باز می‌بینم و دریا نه پدیدست کرانش
عهد ما با تو نه عهدی که تغیر بپذیرد
بوستانیست که هرگز نزند باد خزانش
چه گنه کردم و دیدی که تعلق ببریدی
بنده بی جرم و خطایی نه صوابست مرانش
نرسد ناله سعدی به کسی در همه عالم
که نه تصدیق کند کز سر دردیست فغانش
گر فلاطون به حکیمی مرض عشق بپوشد
عاقبت پرده برافتد ز سر راز نهانش
یاحق
پاسخ:سلام جناب عباسی عزیز.ممنون از حضور شاعرانه شما و حسن سلیقه تان در انتخاب این غزل زیبای سعدی بزرگ...حق نگهدارت

مهرپیما-باربد

ساعت0:04---24 شهريور 1392

سلام حسین جان
بدعهدی مرابه بزرگواری خودتان ببخشید مثل همیشه مطالبتان خواندنی و مفید بود وقتی سخن جیران خلیل جبران رو درموردنهج البلاغه می خوانیم دیگرهیچ عذری ازماشیعیان پذیرفته نیست به گمانم همانقدرکه ارزش مسلمان وشیعه به نسبت مواهب معنوی ازقبیل دین اکمل و قران و اهل بیت و ...که خداوندبه ماعطاکرده است دوچندان می شود عقوبت ما و بازخواست ازمادر روزبعث نیزمضاعف خواهدبود چراکه خداوند میفرماید تو کاملترین بودی و ندانستی یانخواستی که بدانی بنابراین مسوولیت نیزسنگین تراست تنها و تنهانازیدن به داشته هایمان هم دردی ازجامعه مادوانمی کند آنچه الان می سازیم و آنجه برای نسل های بعدبه یادگارمی گذاریم ارزشش بیشتراست
شادباشید/ یاداستادحق نگهداربخیراولین نهج البلاغه رو ایشان تاتخفیف به دانشجویان هدیه کرد / ببین میتونی خبری ازش بگیری ؟ خالص ترازاین مردتو تمام عمرم ندیدم
پاسخ:سلام در اواخر سوره مائده هست که وقتی بنی اسرائیل از حضرت عیسی(ع) خواستند که خدا برایشان مائده ی آسمانی نازل کند تا حجت برایشان تمام شود؛خداوند فرمود این کار را انجام می دهم(یعنی اتم و اکمل نعمت ها را به ایشان می دهم) اما اگر کسی بعد از آنه کفر ورزید: ...لاعذبنه عذابا لا اعذبه احدا من العالمین!! چند سال پیش شایعه شد که ایشون به رحمت خدا رفتند اما پیگیری کردم ذروغ بود؛استاد حق نگهدار مرد بزرگی هستند...

عباسی-فسا

ساعت9:51---22 شهريور 1392

[وب سایت]

سلام
خوبی حاج آقا
خداقوت
چندروزی است که فسا نیستم
کاش اجازه بود که نهج البلاغه درجامعه ماشناخته شود
چندنکته:
- در جایی نوشته شده : زیز خاک عبرت نمی گیرند...
تایپ کلمه زیر اشتباه تایپی دارد که ناگزیر هم هست
- اگر ممکن است فونتها را کمی ریزتر انتخاب کنید چون درشتی فونتها متن را طولانی جلوه می دهد و مراجعین را می ترساند
ضمناازاین که به بنده وپیام نسیم بذل محبت فرمودید بسیارسپاسگزارم
درپناه حق
پاسخ: سلام بر جناب عباسی عزیز.ممنون از حضور عالمانه شما در زلال حکمت. انشاالله هر جا هستید سالم باشید و بهتون خوش بگذره.بازم تشکر از تذکرات شما...یا علی

یه دوست

ساعت7:21---22 شهريور 1392

سلام حاج حسین آقا.زیبا بود و قابل استفاده...آفرین
پاسخ:سلام بر دوست عزیز.ممنون از توجه و حضورت...کاش معرفی می کردی!

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: