یؤتی الحکمة من یشاء

(خدا) به هر کس بخواهد حکمت می بخشد؛

و من یؤت الحکمة

و به هر کس حکمت داده شود،

فقد اوتی خیرا کثیرا

به یقین، خیری فراوان داده شده است .

و ما یذکر الا اولوا الالباب

و جز خردمندان، کسی پند نمی گیرد

(سوره ی بقره آیه ی 269)

دوستان؛ لطفا از تمام صفحات وبلاگ دیدن فرمایید.

غربت نهج البلاغه در شهر امام علی(ع)

شهرستان فسا از دیر باز به "دارالفضل" مشهور و نام زیبای "دارالشیعه" زینت بخش این شهر ادب پرور بوده است.چهره های درخشانی از فسا در آسمان اندیشه و علم و ادب نورافشانی می کنند- از ابو علی نحوی گرفته تا فیلسوف و حکیم متأله و فقیه فرزانه حضرت آیة الله دکتر احمد بهشتی- که ذکر نام یکایک آنان موجب اطاله کلام است.هنوز آراء نحوی بزرگ مرد فسایی عرصه صرف و نحو؛ابو علی نحوی فسایی(تولد:288ه.ق فسا-وفات 355 ه.ق بغداد)،زینت بخش تفسیر همیشه جاوید "مجمع البیان " طبرسی است.و همچنان  اجلال مجمع عالی حکمت اسلامی از مقام علمی استاد دکتر احمد بهشتی دراردیبهشت ماه امسال برای فسا و فساییان افتخار آمیز است.

بیش از بیست سال است که به ابتکار هیأت های فرهنگی مذهبی تعدادی از شهرستان های فارس به نام حضرات معصومین مزین شدند و فسای ما نیز به پشتوانه پیشینه شکوهمند علوی – شیعی اش به افتخار نام مقدس حضرت امیرالمؤمنین، امام علی(ع) نائل آمد.

ای کاش این نامگذاری ارزشمند مقدمه ای بود بر حرکتی مقدس در جهت شناخت شخصیت بی نظیر امیر مؤمنان،علی(ع). و ای کاش متولیان فرهنگی-مذهبی شهر امام علی(ع) به برگزاری چند جشن در عید غدیر و میلاد امام(ع) اکتفا نمی کردند؛اگر چه برپایی این مراسم –به ویژه با حضور مهمانانی از شهرهای اطراف-تعظیم شعائر الهی و امری ستوده و ضروری است.

پایگاه تحلیلی خبری "سلام فسا " در تاریخ دوشنبه اول مهر ماه 1392خبر افتتاح "مرکز توسعه فرهنگ نهج البلاغه" را منتنشر کرد؛مرکزی که از ابتکارات آستان قدس رضوی و هدیه ولی نعمتمان حضرت امام رضا(ع) به اهالی شهر امام علی(ع) بود. این مرکز به تعبیر جناب آشوری – رئیس اداره تبلیغات اسلامی فسا-در فعال ترین مسجد شهر –مسجد امام محمد باقر(ع)-افتتاح شد.در تاریخ دوم آبان ماه همان سال در "سلام فسا" یادداشت پژوهشی میلاد کریمی عزیز را خواندیم که با عنوان "هم شهر امام علی است هم شهر فسا"؛  سابقه "نهج البلاغه پژوهی" را در فسا تبیین و چهره های مطرح این عرصه همچون استاد مرحوم سید محمد صادق رفیعی و استاد دکتر احمد بهشتی را معرفی کرده بود.

افتتاح این مرکز-آن هم در یکی از فعال ترین مساجد فسا- جوانه های امید را دل دوستانی که دغدغه مهجوریت نهج البلاغه داشتند؛شکوفا کرد و همه به شوق آغاز فعالیت های این مرکز چشم به راه ماندند.گویا افتتاح مرکز توسعه فرهنگ نهج البلاغه در فسا،پایان غربت کلام علی(ع) را در شهر علی(ع) نوید می داد و مرهمی بود بر دردهای استاد شهید مطهری در مقدمه کتاب "سیری در نهج البلاغه" که درد تمام عاشقان نهج البلاغه است:

"...بیگانگی یک عالم سنی با نهج البلاغه چندان عجیب نیست.عجیب این است که نهج البلاغه در دیار خودش ،در میان شیعیان علی..."غریب " و "تنها" است همچنان که خود علی غریب و تنهاست..."

(سیری در نهج البلاغه ص11)

از آن روز تاکنون شاهد فعالیت های مهم فرهنگی-مذهبی از سوی اصحاب مسجد امام محمد باقر(ع) – به ویژه جشن با شکوه میلاد باقرالعلوم(ع) – هستیم،اما دریغ از یک گام در راه توسعه فرهنگ نهج البلاغه!

ای کاش متولیان اهل فضل مسجد امام محمد باقر(ع) که دغدغه هدایت و تربیت جوانان را در پرتو پیروی از اهل بیت(ع) دارند؛این کلام حضرت امام رضا(ع) ر ا باور داشتند که فرمودند:

ان الناس لو علموا محاسن کلامنا لاتبعونا

(مردم اگر زیبایی های کلام ما را می دانستند به یقین از ما پیروی می کردند.)

(معانی الاخبار ص180)

ای کاش این کلام استاد شهید مطهری در کتاب "سیری در نهج البلاغه" را باور می کردیم که تنها راه شناخت عینی شخصیت علی(ع)؛آشنایی با نهج البلاغه است.

افتتاح "مرکز توسعه فرهنگ نهج البلاغه" برای آنها که با مرحوم استاد سید محمد صادق رفیعی مأنوس  بودند؛امید آفرین بود،چرا که آن را پاسخی بر دغدغه ها و تلاش های خالصانه آن بزرگ مرد در راه ترویج نهج البلاغه می دیدند؛اما دریغ از یک گام در راه توسعه فرهنگ نهج البلاغه!

برگزاری مراسم میلاد و شهادت اهل بیت(ع)؛تعظیم شعائر الهی و" لازم" است،اما برای شناختن و شناساندن آن بزرگواران" کافی" نیست. کسب معرفت نسبت به حضرات معصومین(ع) نیازمند تلاش های علمی ، مطالعه و پژوهش و تحقیق است.

ای کاش متولیان فرهنگی شهرمان و به ویژه اهالی  مسجد امام محمد باقر(ع)؛بخش اندکی از هزینه هایی را که صرف مراسم جشن ها و عزاداری ها می کنند – که آن هم ضروری است-در راه توسعه فرهنگ نهج البلاغه هزینه می کردند.

با وجود "مرکز توسعه فرهنگ نهج البلاغه"؛ غربت نهج البلاغه در شهر امام علی(ع)،توجیه پذیر نیست!

برگزاری کلاس های عمومی و تخصصی نهج البلاغه؛ ایجاد و تجهیز کتابخانه تخصصی نهج البلاغه پژوهی،برگزاری کارگاه های کوتاه مدت آشنایی با نهج البلاغه،برگزاری مسابقات مختلف در حوزه نهج البلاغه پژوهی،برگزاری جلسات "نهج البلاغه خوانی" در مساجد،حسینیه ها و هیأت های مذهبی،حمایت های معنوی و مادی از پایان نامه های مرتبط با نهج البلاغه با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی،ایجاد انجمن نهج البلاغه پژوهان و...از جمله فعالیت های پیشنهادی برای آغاز جهاد علمی و عملی "مرکز توسعه فرهنگ نهج البلاغه" می باشند.

باور کنیم وجود چند کلاس تفسیر نهج البلاغه به صورت معدود و محدود در جامعه زینب(س)؛کتابخانه امام جعفر صادق(ع)، مسجد اباالفضل(ع)و یکی دو کلاس خانگی نمی تواند پاسخی بر عطش علمی جوانان فسایی باشد.

در آینده ای بسیار نزدیک منتظر آغاز فعالیت های علمی "مرکز توسعه نهج البلاغه" در مسجد امام محمد باقر(ع) هستیم؛انشاالله.

عالم ربانی

الا ان اولیاءالله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون

الذین امنوا و کانوا یتقون(یونس 62 و 63)

(آگاه باشید که دوستان خدا را هیچ ترسی نیست و اندهگین نمی شوند؛ آنها که اهل ایمان و با تقوایند)

الناس ثلاثة : فعالم ربانی و متعلم علی سبیل نجاة و همج رعاع...(بخشی از حکمت 147 نهج البلاغه)

(مردم سه گروهند: عالمان ربانی؛ دانشجویانی که در راه نجات در طلب علمند و...)

عابد و زاهد و صوفی همه طفلان رهند

مرد اگر هست به جز عالم ربانی نیست(سعدی)

***

22 اردیبهشت ماه یادآور پرواز آسمانی بنده ای از بندگان شایسته خدا؛فقیه محقق،دانشمند مدقق،عالم ربانی،عارف صمدانی،سالک وارسته،عبد به خدا پیوسته،محبوب المؤمنین،حجة الاسلام والمسلمین،حضرت آیة الله حاج شیخ میرزا محمود نظام(قدس سره الشریف) است؛شخصیت بزرگ اما گمنامی که در طول بیش از ربع قرن اقامت در فسا منشأ خیرات و برکات فراوانی بود.عالم جلیل الشأنی که علم و عمل؛فقه و اخلاق و عقل و سلوک را به هم پیوند داده بود و در طول 80 سال حیات طیبه مصداق تام و کاملی بر اولیاء الله شد.

طراحی چهره مرحوم آیت الله نظام 

 

حضرت آیة الله حاج میرزا محمود نظام شیرازی در 23 رمضان المبارک 1323 هجری قمری (1284 هجری شمسی) در شهر شیراز و در بیت علم و فقاهت و تقوی دیده به جهان گشود.

پدر وی مرحوم آیة الله آقا میرزا اسماعیل نظام العلماء است که نسبش با چهار واسطه به فقیه بزرگوار؛مرحوم شیخ حسن بحرانی آل عصفور(برادر زاده محقق کبیر و محدث شهیر مرحوم شیخ یوسف بحرانی صاحب کتاب ارزشمند" الحدائق الناظرة ") می رسد.

حضرت آیة الله نظام العلماء پدر مرحوم آیة الله نظام

و مادر مکرمه اش بانویی متدینه و صالحه از بیت مرحوم فرصت الدوله شیرازی است.

مرحوم آیة الله نظام تحصیلات مقدماتی و سطح را در علوم و معارف دینی در شیراز نزد اساتید فن از جمله حضرات آیات عظام: حاج شیخ جعفر محلاتی،میرزا محمد صادق مجتهد،حاج شیخ علی ابیوردی و حاج شیخ محمد رضا ثامنی فرا گرفت.

تا این که در سال 1314 شمسی به حکم علماء آن روز شیراز،متوجه حوزه مقدسه نجف اشرف گردید و در درس اساتید عظام: مرجع علی الاطلاق عالم تشیع مرحوم حضرت آیة اله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و مرحوم آیة الله العظمی شیخ محمد کاظم شیرازی و... شرکت نمود و به کسب مقامات عالیه و اخذ اجازات اجتهاد نائل آمد.

مرجع علی الاطلاق آیة الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی از اساتید مرحوم آیة الله نظام

در سال 1319 شمسی به دستور مرحوم آیة اله العظمی اصفهانی رهسپار حوزه علمیه سامراء شد و در درس استاد الفقهاء و المجتهدین مرحوم آیة الله العظمی آقا میرزا محمود شیرازی شرکت نمود و پس از مدتی مورد اعتماد و مشورت ایشان قرار گرفت و به افتخار مصاهرت و دامادی ایشان نائل گردید.

حضرت آیت الله العظمی آقا میرزا محمود شیرازی استاد و پدر همسر مرحوم آیت الله نظام

وی 8 سال در سامراء اقامت داشت تا این که پس از رحلت مرحوم آیة الله العظمی اصفهانی، به نجف اشرف برگشت و جزء اصحاب استفتاء آیات عظام مرحوم آقا میرزا عبدالهادی شیرازی و مرحوم آقا میرزا آقا اصطهباناتی در آمد.

نمونه هایی از اجازات مراجع تقلید به مرحوم آیة الله نظام

حضرت آیت الله العظمی خویی از اساتید و مشایخ روایی مرحوم آیت الله نظام

 

در سال 1330 به شیراز و فسا(که شهر آباء و اجدادی ایشان بود) سفر نمود و مورد استقبال کم نظیر عموم مردم به ویژه علماء قرار گرفت و روزنامه های آن روز فارس،ورودش را به عنوان یکی از دانشمندان اعتاب مقدسه تبریک گفتند.معظم له بنا به تقاضای مردم فسا مدتی در این شهر اقامت فرمود و به انجام وظایف شرعی و تبلیغی همچون بنای مدرسه علمیه،اقامه جماعت،دستگیری از نیازمندان و بیان احکام و معارف دینی پرداخت و سپس مجددا به نجف اشرف برگشت و پس از مدتی توقف در آن شهر ، به دنبال دعوت و اصرار اهالی فسا و حکم مراجع معظم به ویژه مرحوم آیة الله العظمی بروجردی در سال 1338 حوزه مقدسه نجف را ترک گفت و رحل اقامت در فسا افکند و تا آخر زندگی با برکتش در این شهر به انجام خدمات دینی و اجتماعی و تدریس و تبلیغ و تهذیب نفوس همت گماشت و منشأ آثار خیر و عام المنفعه گردید.

 

مرحوم آیة الله نظام در جمع اصحاب مسجد شیرازی ها(ایستاده از راست نفر اول آیت الله میرزا محمد باقر نظام فرزند معظم له در جوانی)

 

 

 

برخی از خدمات و اقدامات ارزشمند و فراموش ناشدنی مرحوم آیة الله نظام از این قرار است:

 

1- مخالفت قاطع با دستور استاندار وقت فارس مبنی بر ترویج بی حجابی و ممنوعیت حجاب برای بانوان شاغل و دختران دانش آموز(در اواخر سال 1338) و احضار فرماندار و رئیس وقت آموزش و پرورش (به عنوان مجریان دستور استاندار) توسط معظم له و اخطار به آنان و سازماندهی اعتراضات مردمی از طریق هماهنگی با مراجع عالیقدر(حضرات آیات عظام: بروجردی و محلاتی)؛ این اقدام شجاعانه مرحوم آیة الله نظام منجر به عقب نشینی استاندار در برابر خواست مردم و روحانیت شد به گونه ای که وی آن دستور را لغو و از مردم عذرخواهی کرد و مجموعه این اقدامات مرحوم آیة الله نظام، تأیید و قدر دانی حضرت آیة الله العظمی بروجردی را در پی داشت.

نامه آیة الله العظمی بروجردی به مرحوم آیت الله نظام و تایید مبارزه ایشان با بی حجابی

 

2-دعوت مردم به برپایی تجمع اعتراض آمیز در 13 محرم 1383 قمری(1342 شمسی) در اعتراض به دستگیری امام خمینی و ارسال تلگرام به مراجع عراق در محکومیت این اقدام رژیم ایران.

 

نامه مرحوم آیة الله نظام به امام خمینی

 

 

 

3-برخورد با فرقه ضاله بهائیت در سال 1345 ؛ از طریق تحریم نوشابه های شرکت پپسی کولا (که منافع آن در جهت تبلیغ عقاید باطله این فرقه مصرف می شد)؛ با دعوت از نمایندگان و فروشندگان این شرکت و آگاه کردن آنان و نیز ارسال نامه به روحانیون شهرهای اطراف به منظور اتخاذ اقدامات مشابه و همچنین در خواست از علماء و مراجع تقلید جهت صدور فتوای تحریم نوشابه های این شرکت.

نمونه ایی از مکاتبات و استفتائات مرحوم آیة الله نظام از مراجع تقلید در مورد مصرف پپسی کولا

- مبارزه با بدعت های فرقه ضاله بهائیت در سال 1346 و خنثی کردن نقشه شوم آنان برای ساخت میقات در زمین های اطراف دروازه قرآن شیراز و تبدیل منزل محمد علی باب به مرکز عبادت و طواف بهائیان(به تقلید از کعبه) که این مبارزه معظم له با یاری حضرت آیة الله محلاتی و روشنگری حجة الاسلام سید مجدالدین مصباحی به نتیجه کامل رسید و زمین های مذکور به اداره جنگل بانی تحویل داده شد.

مرحوم آیت الله العظمی آقای شیخ بهاء الدین محلاتی

مرحوم آیة الله نظام و حجة الاسلام مصباحی

 

5- جمع آوری کمک های مردمی و ما یحتاج عمومی و توزیع آنها بین عشایر منطقه میان جنگل فسا در مقابله با قحطی و خشکسالی در سال 1350 و انعکاس وضعیت سخت معیشتی مردم به مراجع عظام و علماء شهرهای مجاور و گزارش اوضاع به امام خمینی در نجف اشرف(که ایشان نیز در سخنرانی خود به حیف و میل اموال عمومی در جشن های 2500 ساله و در مضیقه بودن اهالی فسا اعتراض کرده و ارسال نامه آیة الله نظام را صریحا مورد اشاره قرار دادند)

نامه امام خمینی به مرحوم آیة الله نظام

6- حضور مؤثر در نهضت امام خمینی و رهبری حرکت های مردمی در فسا؛از طریق نشر اعلامیه ها و سخنرانی های امام ، تلاش در جهت آزادی زندانیان سیاسی،برپایی و هدایت راهپیمایی عید فطر سال 1357 پس از اقامه نماز عید به امامت ایشان(که به دستگیری معظم له انجامید) و جلوگیری از مصادره سلاح های مراکز نظامی و انتظامی در جریان قیام مردم در سال 1357 از طریق ثبت و ضبط نمودن سلاح ها(برای ایجاد نظم و ممانعت از ایجاد هرج و مرج) که این امر مورد تأیید و تشویق علماء وقت از جمله حضرت آیة الله العظمی محلاتی و شهید آیة الله دستغیب قرار گرفت.

آیت الله شهید دستغیب در فسا (۱۳۵۸-دبیرستان ذوالقدر) مرحوم آیت الله نظام در تصویر دیده می شود

حضور مرحوم آیة الله نظام و روحانیون فسا در نهضت امام خمینی

 

مرحوم آیة الله نظام، این بنده شایسته خدا با تجلی صفات الهی در وجودشان و تخلق به اخلاق اولیاء خدا؛محبوب دل های اهل ایمان و مراد بسیاری از اهل معرفت بودند.

نماز بر پیکر مرحوم حجت الاسلام بحرانی به امامت مرحوم آیة الله نظام و حضوراستاد دکتر احمد بهشتی

ورع و تقوا؛مردم داری و اخلاق پیامبر گونه،زهد و ساده زیستی،صفای باطن،آگاهی و روشن بینی و...از ویژگی های ارزشمند این بزرگ مرد الهی بود.

مرحوم آیة الله نظام پس از عمری تلاش و مجاهدت در راه نشر احکام و معارف ناب دینی و خدمت به مردم؛سرانجام در 22 اردیبهشت ماه 1364(21شعبان 1405) بر اثر عارضه قلبی دیده از جهان فرو بست و عاشقانه ندای (ارجعی الی ربک راضیة مرضیة ) رفیق اعلی را لبیک گفت و در حرم مطهر امام زاده حسن(ع) آرام گرفت و مزار پاکش زیارتگاه صاحبدلان و مؤمنان است.

حضور کم نظیر مردم فسا و استان فارس در تشییع پیکر مطهر مرحوم آیة الله نظام هرگز از خاطره ها فراموش نمی شود و مساجد شیرازی ها؛گلدسته و جامع هرگزنماز ها و راز و نیاز های عارفانه این عالم ربانی را از یاد نخواهد برد.

نماز بر پیکر مرحوم آیة الله نظام به امامت فرزندشان آیة الله میرزا محمد باقر نظام و حضور مرحوم ایة الله ارسنجانی

 

نمونه هایی از اطلاعیه های مراسم بزرگداشت مرحوم آیت الله نظام در مشهد، کرمان و شیراز

فرزند بزرگوار ایشان حضرت آیة الله آقای میرزا محمد باقر نظام در مسجد جامع- پایگاه علم و عبادت مرحوم آیة الله نظام- به اقامه جماعت و بیان معارف و احکام دینی مشغول هستند و با مدیریت حوزه علمیه حضرت جواد الائمه(ع) به تعلیم و تربیت مشتاقان معارف اسلامی می پردازند.

 آیة الله میرزا محمد باقر نظام فرزند مرحوم آیة الله نظام

 گرامی باد یاد و خاطره همیشه جاودان روحانی آگاه و عالم ربانی مرحوم حضرت آیت الله حاج میرزا محمود نظام.

(با سپاس ازحضرت آیة الله میرزا محمد باقر نظام و فرزندشان جناب امیر نظام که در تدوین این یادنامه حقیر را یاری دادند.)

فخر ستایش گری

(معرفی و نقد و بررسی کتاب "آموزش مداحی" اثر: حاج عبدالرضا نصیرپور)

دوست صمیمی؛رفیق قدیمی و همکار صاحبدلم جناب حاج عبدالرضا نصیرپور کار خواندن را از دوره نوجوانی با تلاوت قرآن آغاز و موفقیت هایی را کسب کرد.آنگاه به طور تخصصی وارد حوزه ستایش گری اهل بیت(ع) شد و با توجه به صوت زیبا و دلنشین و اخلاص و صفای باطنی  که خدا به وی عطا کرده امروز یکی از مداحان موفق اهل بیت(ع) است.

کتاب ارزشمند (آموزش مداحی) که جلد دوم آن در سال 1392 به بازار نشر عرضه و در آذرماه همان سال رونمایی  شد؛حاصل سال ها کسب تجربه علمی و عملی نصیرپور در ستایش گری اهل بیت(ع) است؛ این کتاب خوشبختانه با استقبال کم نظیری روبرو شده به گونه ای که جلد اول آن بارها تجدید چاپ شده است.

همراهی کتاب با لوح فشرده ای که اغلب قسمت های آن با صوت زیبای نویسنده کتاب اجرا شده است؛بستر آموزش را برای مخاطب مهیاتر می سازد.

نوآوری نصیرپور در آموزش به ویژه آموزش نغمات موسیقی – که از مهم ترین لوازم امر ستایش گری اهل بیت(ع) است- از برجسته ترین ویژگی های این کتاب محسوب می شود. وی در آموزش عملی نغمات ابتدا آنها را در تلاوت تحقیق؛سپس در تلاوت ترتیل،آنگاه در اذان و تواشیح اجرا می کند وپس از جایگزینی کامل نغمه در ذهن مخاطب به اجرای آن در ادعیه و مداحی می پردازد.

این کتاب به ویژه برای آنهایی که در ابتدای راه ستایش گری اهل بیت(ع) هستند منبع و مرجع ارزشمندی است و تلاش و پشتکار نصیرپور در ارائه این اثر به علاقمندان امر ستایش گری اهل بیت(ع)، الگو و قابل تقدیر است.

مباحث هر جلد از کتاب ها در ده بخش ارائه گردیده است اما عدم انسجام در ارائه مطالب مهم ترین نقیصه ای است که در کتاب به چشم می خورد.آغازگر هر بخش آیه ای از قرآن یا کلامی از نهج البلاغه است و در ادامه وارد مباحث تخصصی ستایش گری می شود که در اولین بخش جلد اول، مباحث فنی (صوت) مطرح شده است،آنگاه در هر بخش به تناسب و به طور پراکنده به مباحثی در حوزه های نغمه شناسی،فنون و تکنیک های مداحی،روضه خوانی،نوحه خوانی،ختم خوانی و... می پردازد. از آنجا که هر مبحث در یک بخش تمام نمی شود،ادامه هر بحث در بخش های بعدی پیگیری می شود که این روند هم باعث پراکندگی ذهن خواننده می شود و هم از اعتبار علمی کتاب می کاهد.اگر به طور مثال مباحث صوت شناسی به طور مستقل در چند بخش متوالی ارائه می شد؛آنگاه در ادامه در چند بخش دیگر به مباحث نغمه شناسی می پرداخت و به همین ترتیب با یک سیر منطقی به جلو می رفت؛هم به تمرکز ذهنی خواننده و در نتیجه پیشرفت آموزش کمک می کرد و هم کتاب را به یک کتاب مرجع تبدیل می ساخت. سیر پراکنده مباحث در هر بخش امکان ارجاع محقق را به مطلبی خاص فراهم نمی کند و نمی تواند به راحتی به مطلب مورد نظر دست یابد.

اگر چه یادگیری نغمات مستلزم شنیدن بسیار است؛اما  وابستگی کتاب ها با لوح های فشرده به گونه ای است که استفاده از کتاب ها بدون لوح فشرده به خواننده کمکی نمی کند. نویسنده می توانست با تدابیری این وابستگی را کاهش دهد تا اگر برای خواننده استفاده از لوح فشرده به هر دلیل ممکن نبود،کتاب نیز به تنهایی قابل استفاده باشد. ضمن این که در لوح های فشرده تمام مطالب کتاب بازخوانی شده است که شاید در حوصله مخاطب نباشد؛اگر در لوح های فشرده با فقط به ارائه نغمات اکتفا می شد در جذب مخاطب مؤثرتر بود.

نویسنده گاه در مباحث نغمه شناسی مرتکب اشتباهات علمی شده است. به طور مثال نغمه نوحه (ای لشگر صاحب زمان آماده باش...)؛ابوعطا معرفی شده در حالی که این نغمه ماهور است. همچنین در آموزش همین نغمه ابوعطا به ابوعطای اول و ابوعطای دوم اشاره شده که در علم موسیقی و ردیف شناسی این تقسیم بندی جایگاهی ندارد.در جلد اول کتاب نغمه ای به نام (شور عربی) معرفی شده است که در حقیقت همان (مقام صبا) در موسیقی عربی است؛در حالی که مقام صبا هیچ گونه معادلی در موسیقی فارسی ندارد و اصطلاح (شور عربی) علمی نیست؛چرا که (مقام بیات) در موسیقی عربی شباهت هایی با (شور) در فارسی دارد.

جای بعضی از مباحث بنیادی در ستایش گری اهل بیت(ع) در این مجموعه دو جلدی خالی است؛باشد که نویسنده محترم در جلدها یا چاپ های بعدی کتاب به آنها عنایت داشته باشد. آسیب شناسی مداحی؛شعر شناسی و معیارهای انتخاب اشعار؛مقتل شناسی و...از جمله این مباحث اساسی هستند.

در طرح جلد کتاب اگرچه عنوان (آموزش مداحی) با فونت درشت نوشته شده؛اما شلوغی و تنوع رنگ در طرح جلد کتاب باعث شده که عنوان کتاب جلوه چندانی نداشته باشد. طرحی زیبا؛چشم نواز و گویا می توانست بیان گر تمام جملات نوشته شده بر جلد کتاب باشد و خواننده می توانست بدون این که (عطار بگوید) با مراجعه به کتاب (مشک آن را خود ببوید).دوستی تذکر داد که طرح روی جلد و پشت آن همچنین تکرار زیاد چند شماره تلفن در جای جای کتاب؛آن را برای مخاطبی که برای اول بار با کتاب را می بیند به کتابی (تجاری) تبدیل کرده است.

مطالعه کتاب ارزشمند (آموزش مداحی) را به تمام علاقمندان ستایش گری اهل بیت(ع) به ویژه نوجوانانی که در ابتدای این راه هستند،توصیه می نمایم.

جور دیگر باید دید...

کافی است مدتی را همنشینش باشی تا درک کنی که قطره وجودش به دریای خدا متصل است؛ و این پیوند از او وجودی ساخته سرا پا مهربانی و لطف و مردم داری و...

متولد 1333؛ کارشناس آموزش ابتدایی و فرهنگی باز نشسته ای است که لحظه ای از تلاش و تکاپو خسته نمی شود؛اگر چه هنرمند و مدرس کلاس های هنری مختلف است،اما دلبستگی اش فعالیت های مذهبی-فرهنگی است و در این مسیر تأسیس هیأت محبین اهل بیت(ع) با همراهی دوستان دیگر؛ تأسیس هیأت قرآنی (راهیان نور)،همکاری مؤثر در تشکیل انجمن های هنرهای تجسمی؛حافظ شناسی و نویسندگان فسایی را در کارنامه خود دارد.

دوست قدیمی و همکار صمیمیم حاج ذبیح الله متشرعی که بزرگترین رسالت هنرمند را آشتی دادن مردم با خدا می داند؛ هنرمندی است که چشم ها را شسته و جور دیگر می بیند. خودش می گوید:

(...چون فرصت بازدید از سیارک زمین کوتاه است،کمی بیشتر در اطرافم چشم دوختم و دقت کردم تا هنرهایی دیدنی از اشیاء ندیدنی تجربه کرده باشم...)

استاد متشرعی علاوه برخلق آثار زیبای نقاشی (رنگ روغن؛آبرنگ،گچ پاستیل و...)؛به سراغ هر چه فکر کنی می رود از سنگ و چوب و ریشه و برگ گیاهان گرفته تا صدف و حلزون و گوش ماهی! از استخوان و سیم و پوست تخم مرغ گرفته تا مس و کاغذ و شیشه های دوغ و نوشابه! و نتیجه نگاه هنرمندانه وی ایجاد آثاری زیبا و چشم نواز است:

 وارد خانه اش که می شنوی با اولین نگاه به باغچه تفاوت را احساس می کنی:

نمونه هایی از هنر استاد بر روی سنگ:

 

چهره نگاری استاد کمال الملک بر روی سنگ:

چهره نگاری استاد کمال الملک بر روی سنگ:

 

هنر آفرینی استاد با چوب:

ناز آهو:

 

تابلوی برجسته سماع چوب:

 

گوزن:

 

هنر آفرینی بر روی استخوان:

 

درختی از جنس سیم! :

 

هنر آفرینی بر روی کدو:

 

اسکیت سوار:

 

نمونه ای از تابلوهای نقاشی استاد:

پریشانی(با الهام از غزلی از استاد مرحوم سید محمد صادق رفیعی)

بیا و برده بر انداز و مو پریشان کن

که هست خاطر ما جمع در بریشانی...

 

گذر عمر:

 

مهم ترین وظیفه شیعه در زمان غیبت

 

بی تردید در میان امامان بزرگوار سهم امام صادق(ع) در معرفی حضرت ولی عصر(عج) از بقیه بیشتر است. شرایط ویژه زمان آن حضرت و دانشگاه بزرگ جعفری در آن روزگار فرصتی را مهیا کرده بود که امام صادق(ع) با توجه به اوضاع زمانه و ظرفیت علمی و روحی اصحاب؛ به تبیین چهره حضرت ولی عصر(عج) و نشر معارف مهدوی بپردازند. زرارة بن اعین(80-150ه.ق) از جمله اصحاب خاص؛بصیر و مطمئن آن حضرت بود که بهره های فراوانی از محضر امام صادق(ع) پیرامون معارف مهدوی برده است.

نگاهی اجمالی به کتب علم رجال مانند رجال نجاشی؛رجال کشی و رجال آیت الله العظمی خویی ما را با چهره علمی ؛اخلاقی و معنوی زرارة بن اعین بیشتر آشنا می کند به گونه ای که بودن نام وی در سلسله سند روایت بر اتقان و اعتبار آن سند صحه می گذارد.

نجاشی در رجالش پیرامون شخصیت زراره می نویسد: (زراره بزرگ و استاد اصحاب ما که تمام فضائل در او جمع بوده است. وی راستگو ،مورد اعتماد و در زمان خویش بر همه اصحاب مقدم بوده است.)

زرارة بن اعین راوی حدیثی است که خود منشأ صدور آن از زبان مبارک امام صادق(ع) بوده و طی پرسشی ژرف از حضرت؛مهم ترین وظیفه شیعه را در زمان غیبت تبیین نموده است. این حدیث شریف و معروف بیست و هفتمین حدیث کتاب غیبت نعمانی است.

در ابتدای این حدیث امام صادق(ع) به ویژگی های خاص دوره غیبت و اختلاف رأی مردم پیرامون وجود شریف حضرت ولی عصر(عج) اشاره می کنند؛اختلافاتی که گاه موجب شک و حتی انکار حضرت می گردد.زراره می گوید به امام صادق(ع) عرض کردم: " اگر آن زمان را درک کنم؛ چه وظیفه ای دارم؟" امام (ع) فرمودند:

( اگر آن زمان را درک کردی مداومت کن به خواندن این دعا:

" اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک اللهم عرفنی نبیک(رسولک) فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی"

خدایا! خودت را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانی پیامبرت را نخواهم شناخت. خدایا پیامبرت را به من بشناسان که اگر پیامبرت را به من نشناسانی حجتت را نخواهم شناخت .خدایا حجتت را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی در دینم گمراه خواهم شد)

دلالت محتوایی حدیث

ناگفته پیداست که مقصود امام صادق(ع) این نبوده که در زمان غیبت در گوشه ای بنشین و بر خواندن این دعا مداومت کن؛ بلکه قطعا منظور حضرت از مداومت بر خواندن؛ خواندنی است که مفهوم و محتوای این دعا را در وجود شیعه منتظر متجلی سازد.

تأمل در این دعای شریف ما را به این نکته رهنمون می شود که در این دعا سه شناخت مهم آمده است:

1.اللهم عرفنی نفسک(خداشناسی)

2.اللهم عرفنی رسولک(پیامبرشناسی)

3.اللهم عرفنی حجتک(امام شناسی)

اگر بخواهیم این سه شناخت را در یک شناخت خلاصه کنیم باید بگوییم که:

مهم ترین وظیفه شیعه در زمان غیبت بنا به فرمایش امام صادق(ع)، (دین شناسی) است.

نگاهی ژرف به شرایط و احوال روزگار ما در عصر غیبت نیز این وظیفه بزرگ را متذکر می شود.

بزرگترین وظیفه شیعه منتظر در زمان غیبت کبری؛دین شناسی است زیرا:

امروز دشمن با تمام توان علمی خود به عرصه جنگ عقیدتی آمده و با هجوم انواع پرسش ها و شبهات در صدد متزلزل کردن پایه های فکری و اعتقادی ماست.

حکایت ما و دشمن حکایت سربازی است که بدون اسلحه در برابر انواع سلاح های دشمن قرار گرفته است.

متأسفانه شناخت دشمن از دین و به ویژه آموزه های ناب شیعی بسیار بیشتر از ماست و ما مصداق کامل کلام امیر مؤمنان (ع) در حکمت 147 نهج البلاغه هستیم که فرمودند گروهی به سبب عدم آگاهی و بصیرت در دین؛ با بروز اولین شبهه به شک و تردید دچار می شوند.

امروز دشمن در دنیای حقیقی و فضای مجازی با انواع روش ها سعی درناقص و ناکارآمد جلوه دادن اسلام دارد و آنچه در این مسیر راه را بر دشمن آسان می کند؛ عدم شناخت ما از دین است.

سطحی نگری در دین؛ ورود آموزه های بی اساس و خرافی در متن دین،پرداختن به ظواهر و دوری از باطن آموزه های دینی ، قضاوت ها و اظهار نظرهای غیر متخصصانه و سطحی در معارف دینی و... همه و همه از نتایج تأسف بار عدم شناخت ما از دین است.

 

منابع دین شناسی

به راستی راه چاره چیست؟ دین شناسی را از کجا باید آغاز کرد؟

اولین و مهم ترین گام در راه انجام مهم ترین وظیفه شیعه منتظر در زمان غیبت یعنی (دین شناسی)؛ بازگشت به آموزه های ناب و اصیل و روحانی(قرآن و نهج البلاغه) است. تا زمانی که این دو بال پرواز را نداریم؛سرنوشتمان محرومیت از اوج معرفت و اسارت در حضیض خاک است.

دشمن در به حاشیه کشاندن این دو منبع بزرگ بسیار موفق بوده است و ما موظفیم قرآن و نهج البلاغه را به متن زندگیمان وارد کنیم.

 

کلام آخر

 

پس از آشتی با قرآن و نهج البلاغه، بی تردید مهم ترین منبع دین شناسی به ویژه برای جوانان، مطالعه دقیق و تحقیقی یک دوره آثار متفکر بزرگ اسلامی و علامه شهیر؛شهید مرتضی مطهریاست؛آثاری که برخاسته از علم و تحقیق و بصیرت و شناخت است،آثاری که اگر چه بیشتر آنها در دهه های 30 و 40 پدید آمده اند،اما چنان ژرف نگری و روشن بینی در آنهاست که گویا با توجه به نیازهای فکری نسل امروز به وجود آمده اند.

مطهری را به حق (معلم بزرگ انقلاب) و به شایستگی سالروز عروجش را (روز بزرگداشت مقام معلم) نامیده اند.این روز بزرگ را به تمام معلمان اهل معرفت و فرهیختگان عرصه تعلیم و تربیت و خادمان علم و اندیشه تبریک می گویم.

چهره متواضع ؛ هنرمند ، علمی و متدین فرهیخته ارجمند فسایی جناب استاد ابوالقاسم آوند برای بیشتر اهل فسا چهره ای آشنا و مردمی می باشد.

فرصت و مجالی دیگر باید تا این چهره ماندگار فسا را معرفی کنم و چنین خواهم کرد.انشاالله.

آنچه بهانه نگارش این سطور شد خبر افتخار آمیز کسب درجه استادی در شاخه شکسته نستعلیق توسط این هنرمند صاحبدل فسایی از سوی انجمن خوشنویسان ایران است.

استاد ابوالقاسم آوند که مدرس موفق انجمن خوشنویسان در شهرستان فساست؛ کارشناس ارشد زبان انگلیسی و عضو هیأت علمی و استاد دانشگاه علوم پزشکی فسا نیز می باشد و  در دفتر افتخارات خود برگ های زرینی از ترجمه و تألیف نیز دارد.

هنر فاخر و قوت دست استاد آوند در خوشنویسی مجموعه رباعیات استاد جواد جعفری فسایی(سها) در کتاب (یک کوچه نگاه) الگویی ارزشمند برای اهل هنر می باشد.

ین موفقیت بزرگ و افتخار آمیز را به محضر ایشان تبریک می گویم و مخاطبان فرهیخته و هنردوست زلال حکمت را به تماشای آثاری چشم نواز از این استاد برجسته هنر خوشنویسی مهمان می سازم:

مردی از جنس خدا

اول ابتدایی را تازه کرده و به اصطلاح با سواد شده بودم. صبح خنک یکی از روزهای اواخر اردیبهشت ماه؛مرحوم پدرم قبل از این که از خانه خارج شود با مهربانی مرا پیش خود نشاند،قرآن را باز کرد و دو بار شمرده شمرده پنج آیه اول سوره یس را برایم خواند و تأکید کرد که تا ظهر چند بار بخوانم تا یاد بگیرم.

هرگز فراموش نمی کنم وقتی آیات اول سوره یس را برای پدرم صحیح خواندم؛ چقدر خوشحال شد. و گفت که این اول راه است برای ادامه باید هر شب به مسجد شیخ آباد بروی و در جلسه قرآن (آقای سیاح) قرآن خواندن را یاد بگیری.

و این گونه بود که با مردی بزرگ آشنا شدم که حقی بزرگ بر گردنم دارد؛حق هدایت،حق آموزش قرآن...مرد وارسته ای که در محضر ملکوتی اش نه تنها قرآن بلکه اخلاق؛مردم داری،نیک اندیشی،اخلاص و صفای باطن را آموختیم و کاش شاگردی چنین تنبل نبودیم!...

اغراق نکرده ام اگر بگویم تمام کسانی که در فسا و در دهه های 30 تا 70 قرائت صحیح قرآن را یاد گرفته اند در یکی از مساجد گلدسته؛حاج صادقی،شیرازی ها،جامع و این اواخر مسجد شیخ آباد جلسات شبانه آموزش قرآن این مرد با اخلاص را درک کرده اند.

رحوم استاد حاج غلام عباس نمازی معروف به (سیاح) به شهادت شناسنامه اش در چهارم میزان سال 1303 شمسی در فسا به دنیا آمد و در طول 74 سال عمر با برکت منشأ خدمات معنوی و قرآنی بسیاری شد که نام وی را تا ابد ماندگار و محبت و یادش را در دل های اهل قرآن جاودانه کرده است:

ان الذین امنوا و عملواالصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا

آنان که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند؛خدای رحمان آنها را محبوب(دل های مردم) می گرداند.(مریم-96)

مرحوم سیاح در اوان جوانی به کسب و کار و امور نگارش و حسابداری تجار و کسبه بازار فسا مشغول شد و همزمان بنای خیر و مقدس جلسات قرآن را در مساجد فسا نهاد؛اولین پایگاه قرآنی وی مسجد گلدسته بود آنجا که مرادش مرحوم حجت الاسلام شیخ میرزا محمد جعفر فاخری فسایی(ره) به اقامه جماعت و تبلیغ معارف دین می پرداخت. و آخرین پایگاهش مسجد شیخ آباد بود که از حدود سال 1357 به دعوت مرحوم حجت الاسلام حاج شیخ شکرالله رضایی به آنجا آمد و تا آخر عمر در آن مکان مقدس به ترویج معارف ناب قرآنی همت گماشت.

عشق مرحوم نمازی به قرآن و آموزش آن موجب شد تا بعد از مدتی کسب و کار را کنار گذارد و شبانه روز به امر مقدس آموزش کلام وحی و ترویج آموزه های ناب اسلامی بپردازد.

این چهره تأثیرگزار قرآنی اگرچه هرگز ازدواج نکرد؛اما شاگردانی را تربیت کرد که هر کدام مصداق اتم و اکمل (باقیات الصالحات) برای این مرد الهی به شمار می آیند.

ارتباط با خدا؛انس با قرآن،عشق به اهل بیت(ع)،حضور مداوم معنویت در زندگی وی،اخلاق پیامبرگونه او،شرح صدر کم نظیر و نوای ملکوتی قرآن وی چنان محافل قرآنیش را جذاب ساخته بود که اگر شبی فرصت حضور در محضر مرحوم سیاح از دست می رفت، غبطه و حسرت می خوردیم!

فراموش نمی کنم سال دوم ابتدایی در یک شب زمستان که به علتی دیر به مسجد رفتم؛ از ترس این که مبادا به جلسه قرآن مرحوم نمازی نرسم چنان عجله کردم که به زمین خوردم و عینکم شکست!

روح بزرگ و شرح صدر کم نظیر مرحوم سیاح؛همیشه برای من آیه

(ان الذین قالوا ربناالله ثم استقاموا...) را تداعی می کرد. چنان مقید بود که هر شب به جلسه قرآنش به موقع برسد که تعجب همه را بر می انگیخت. فراموش نمی کنم در سیل شدید سال 1365 که یک هفته تمام شهر فسا تعطیل یا نیمه تعطیل بود؛فقط دو شب جلسه مرحوم سیاح تشکیل نشد! بقیه شب ها با وجود بارندگی شدید باز هم به مسجد می آمد و جلسه را برگزار می کرد.

بر صرف و نحو عربی تسلطی نسبی داشت و جامع المقدمات را در محضر مرحوم آیت اله نظام و مرحوم حجت الاسلام حاج شیخ شکرالله رضایی خوانده بود و گاهی میان تلاوت دوستان به نکات ظریفی از صرف و نحوآیات اشاره می نمود.

شعر را دوست داشت و ابیات بسیاری را از شاعران مختلف چون سعدی و حافظ و مولوی و شهریار و... در حافظه داشت.یادش بخیر هر سال در ماه مبارک رمضان بعد از نماز ظهر و عصر جلسه قرآن بود و بعد از قرآن؛ مشاعره! مشاعره هایی که گاه نزدیک اذان مغرب ادامه پیدا می کرد...

مرحوم نمازی در اصلاح اشتباهات افراد در هنگام تلاوت قرآن شیوه ای منحصر به فرد داشت؛ وقتی کسی اشتباه می خواند با ملایمت می گفت: (اعاده بفرما) و آن شخص دوباره تکرار می کرد،اگر باز هم اشتباه می خواند،حرف به حرف و علامت به علامت او را راهنمایی می کرد تا خودش به تلفظ صحیح کلمه برسد و اگر با این شیوه باز هم غلط می خواند آنگاه خود مرحوم سیاح،کلمه را با تلفظ صحیح قرائت می کرد.

هرگز لذت جایزه هایی را که از مرحوم سیاح گرفتم؛ فراموش نخواهم کرد! اگر به آیه ای مشکل می رسیدیم و درست می خواندیم گاهی چند عدد شکلات؛گاهی خودکار یا مداد و گاهی هم اسکناسی ده تومانی از ایشان هدیه می گرفتیم.

خانه کوچک و قدیمی اما با صفا و سرشار از معنویت مرحوم نمازی محل اجتماع دوستان وی و دوستداران قرآن بود و چقدر خاطرات شیرین و فراموش ناشدنی که از این بیت معنوی و با صفا در ذهن بسیاری از دوستان باقی مانده است.

بی تردید روح بلند و با صفای مرحوم نمازی در ثواب و فضیلت جلسه باشکوه و کم نظیر دعای ندبه حرم مطهر حضرت شاهزاده قاسم(ع) فسا؛سهیم و شریک است زیرا بنای این امر خیر به دست مرحوم سیاح گذاشته شد؛ حضور مرحوم نمازی و تعدادی از جوانان مسجد شیخ آباد صبح های جمعه در حرم مطهر و نوای زیبای ندبه این مرد الهی آغازگر این حرکت مقدس بود و همکار فرهیخته و مداح با اخلاص اهل بیت(ع)؛جناب حاج محمود صدقی از این محافل خاطراتی شنیدنی دارند.

(مرحوم سیاح و مداح اهل بیت"ع" حاج محمود صدقی)

روح آسمانی مرحوم حاج غلام عباس نمازی(سیاح) در بیست و پنجم تیرماه 1377 در جوار رحمت واسعه حضرت دوست آرام گرفت وپیکر پاک وی که با عطر قرآن آغشته شده بود، در صحن مقدس حضرت شاهزاده قاسم(ع) به خاک سپرده شد.

روحش شاد و با صاحب قرآن همنشین و محشور باد.

عزاداری؛همراه با طبل و دمام :

ممدوح یا مذموم؟

اشاره

طبل و دمام از آلات موسیقی و جزء سازهای کوبه ای هستند که در جنوب ایران (برازجان و بوشهر) رایج و در مراسم عزاداری از دیر باز مورد استفاده قرار می گرفته اند.

چند سالی است یکی از مداحان مشهور کشوری در تهران نیز مبادرت به خواندن با همراهی طبل و دمام نموده و این موضوع اخیرا به شهرستان ها نیز سرایت کرده است و در ایام فاطمیه دوم امسال در یکی از هیأت های مطرح شهرمان فسا،شاهد اجرای نوحه سرایی با طبل و دمام توسط یکی از مداحان بزرگوار شهرستان بودیم.

این موضوع بالطبع موافقان و مخالفانی دارد و این نوشتار با نگاه و رویکردی متفاوت به واکاوی این موضوع می پردازد.

طبل و دمام از نگاه فتوا

معمولا اولین دلیل موافقان استفاده از طبل و دمام در عزاداری ها؛ نظر موافق برخی از مراجع عظام تقلید در این باره است.

مراجعه به فتاوای حضرات مراجع نشان می دهد که هیچ کدام از آن بزرگواران،بی قید و شرط استفاده از طبل و دمام را جایز ندانسته اند.

حضرات آیات عظام بروجردی(ره)؛ تبریزی(ره)، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی مطلقا استفاده از طبل و دمام را جایز نمی دانند.

حضرت آیة الله صافی تأکید دارند که مجالس عزای اهل بیت(ع) باید ساده و بی پیرایه و به دور از آلات موسیقی برگزار گردد.

بیشتر مراجع بزرگوار استفاده از طبل و دمام را به شرط این که از آلات لهو و لعب محسوب نشوند؛استفاده از آنها وهن مذهب نباشد و به طور متعارف و برای هماهنگی دسته جات استفاده شود بلا مانع می دانند(حضرات آیات امام خمینی"ره" ؛مکارم شیرازی،سید صادق شیرازی و...)

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به این پرسش که:

استفاده از ادوات موسیقی (محلی یا غیر آن) نظیر طبل،سنج،دمام و...برای عزاداری ابا عبدالله(ع) در هیأت ها چه حکمی دارد؟

کلامی تأمل برانگیز می فرمایند:

استفاده از آلات موسیقی ،مناسب با عزاداری سالار شهیدان(ع) نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.البته استفاده از طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.

لازم به ذکر است بنا به نقل پایگاه اطلاع رسانی (شیعه آنلاین

 shia-onlini.ir ) رهبر انقلاب در دیداری که با همان مداح مطرح کشور داشته اند به ایشان تذکر داده اند که از طبل و دمام استفاده نکن و ایشان نیز پذیرفته اند.

لزوم حفظ شأن اهل بیت(ع) در مجالس

از بحث فقهی موضوع که بگذریم؛ به راستی آیا با توجه به سیره اهل بیت(ع)،استفاده از آلات موسیقی با شأن اهل بیت(ع) و مجالس منتسب به آن بزرگواران همخوانی دارد؟

آیا ما می توانیم به بهانه رونق بخشیدن به محافل اهل بیت(ع) و جذب مخاطب به هر وسیله ای متوسل شویم؟ و آیا هدف؛ وسیله را توجیه می کند؟

دغدغه های استاد شهید مطهری (ره) را در (حماسه حسینی) فراموش نکنیم و باور کنیم فردای قیامت ما را به خاطر (گریه نکردن مردم) بازخواست نمی کنند ولی به چه وسیله ای (چه از جهت محتوا و سبک و چه از جهت نوع برگزاری مراسم) مردم را گریاندیم و مجلس عزای اهل بیت(ع) را رونق بخشیدیم، باید پاسخ گو باشیم.

گاهی استدلال می شود که برای جذب جوانان به مجالس اهل بیت(ع) باید به شیوه ها و سبک های نو متوسل شد؛آری اما به چه قیمتی؟ و آیا فراوانی و تنوع این سبک ها چه میزان به معرفت بخشی در مخاطبان مؤثر بوده است؟

کلام رهبر انقلاب باید سرلوحه کار مداحان و متولیان هیأت ها قرار گیرد:

(استفاده از آلات موسیقی ،مناسب با عزاداری سالار شهیدان علیه السلام نیست...)

فرهنگ عزاداری و رسالت مداح

محبت مردم ولایتمدار ایران به اهل بیت(ع) و تلاش آنها در جهت تعظیم شعائر الهی؛ در هر منطقه از کشور اسلامیمان فرهنگی را در عرصه مراسم مذهبی ایجاد کرده که (فرهنگ عزاداری) بخشی از آن فرهنگ مقدس محسوب می شود.و ساکنان هر بخش از ایران اسلامی به گونه ای متفاوت با دیگران عزاداری می کنند و آنچه مهم است – چنان که پیشتر اشاره شد – هماهنگ بودن این فرهنگ ها با شرع مقدس و شأن والای اهل بیت(ع) می باشد.

بی تردید بزرگترین وظیفه و رسالت در حفظ این میراث های مقدس فرهنگی در هر شهر و دیار؛ ابتدا به عهده مداحان اهل بیت(ع) است. مداحان اهل بیت(ع) به عنوان پرچمداران فرهنگ تعظیم شعائرالله؛ مسئولیتی بزرگ را پذیرفته اند و باید با آگاهی؛روشن بینی و اخلاص در انجام این رسالت مهم گام بردارند.

گاه شاهد هستیم که برخی مداحان به واسطه تقلید از مداحان مشهور در یک شهر و دیار به ترویج سبکی پرداخته اند که مردمان آنجا به سختی با آن سبک ارتباط برقرار می کنند.

البته این مطلب منافاتی با نوآوری و ابتکار ندارد و مداحان هوشمند می توانند ضمن ارائه سبک های نو و هماهنگ با شأن اهل بیت(ع) به حفظ فرهنگ عزاداری و سبک سنتی شهر و دیار خود بپردازند.

تأثیر کاربردی مجالس اهل بیت(ع) در زندگی؛فضیلت فراموش شده

متأسفانه بسیاری از مداحان و متولیان هیأت ها فراموش کرده اند که والاترین هدف از تشکیل مجالس اهل بیت(ع) ؛ تأثیر کاربردی سیره اهل بیت(ع) در زندگی ماست.

شعار (عزاداری را زنده نگه داریم) شعار مهمی است؛اما مهم تر از آن شعور(عزاداری ما را زنده نگه دارد) است و این هر دو باید سرلوحه کار قرار گیرد.

نتیجه ی این که فقط بخواهیم (عزاداری را زنده نگه داریم) این است که برای تحقق این امر و جذب مخاطب به هر وسیله ای متوسل می شویم:

از گدایی سبک و آهنگ از خوانندگان مبتذل تا هروله و (شور)های بدون (شعور)؛ از تکرار نامناسب نام (حسین) تا ورود اشعار موهن و غلو آمیز به عرصه مداحی و از ارائه روضه های بی سند تا استفاده از طبل و دمام و...

خداوند همه خادمان به قرآن و اهل بیت(ع) را سلامت؛توفیق، روشن بینی و آگاهی عنایت فرماید.

پی نوشت:

یک نکته تخصصی

بررسی های نگارنده این سطور که خود دستی در مداحی دارد نشان می دهد که همراهی طبل و دمام؛ القا کننده حالتی حماسی به مخاطب است. اما بیشتر شعرهایی را که با همراهی طبل و دمام شنیده ام کمتر حالت حماسی دارد و بیشتر بیان کننده مصائب هستند:

مشکی به دوش و روی مرکب

ناگه عمودی روی سر آمد...

فسا : امروز؛ به روایت تصاویر

باز این چه شورش است...امروز عاشورای فاطمی است؛روز بی مادری شیعه...

همه آمده اند تا از کوثر محبت فاطمی سیراب شوند؛از مسجد جامع تا شاهزاده قاسم(ع) غم بی مادریمان را ندبه خواندیم:

مگر می شود عزای مادر بدون یاد ارباب؟

پرچم ارباب ما از همه بالاتر است:

در بیت الحسن(ع) فضائل فاطمی را شنیدیم و بر مظلومیت مادرمان  گریستیم:

من از کودکی عاشقت بوده ام:

سرور بانوان عالم کیست؟

 حضرت زهرا(س) یا حضرت مریم(س)؟

معرفی کتاب

(زندگانی فاطمه زهرا "ع" )

اثر محمد قاسم نصیرپور

(...مورخ معروف اهل سنت ابن قتیبه دینوری-متوفای 286ه.ق- می نویسد عمر به ابوبکر گفت:بیا(برای عیادت) به حضور فاطمه(س) برویم،به درستی که ما او را به خشم آوردیم.

آنگاه هر دو به سوی خانه فاطمه(س) رفتند و از فاطمه(س) اجازه حضور خواستند،فاطمه(س) به آنها اجازه نداد،آنان نزد علی رفتند و او با فاطمه(س) صحبت کرد و سپس آنان را به خانه حضور فاطمه(س) برد .هنگامی که نشستند زهرا(س) صورت خود را از آنان برگردانید و رو به دیوار کرد.آنان سلام کردند اما فاطمه(س) پاسخشان را نگفت...)

آنچه از نظر گذشت منتخبی بود از کتاب تحقیقی-علمی (زندگانی فاطمه زهرا"ع" ) اثر حجت الاسلام محمد قاسم نصیر پوراز انتشارات دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

بی تردید این کتاب و کتاب زندگانی حضرت فاطمه(س) از دکتر سید جعفر شهیدی را می توان از تحقیقی ترین منابع در این حوزه دانست.

کتاب (زندگانی فاطمه زهرا"ع") تألیف محمد قاسم نصیرپور که مزین به مقدمه و تقریظ مرجع فقید حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره) می باشد؛به بررسی و تحلیل زندگی بانوی بزرگ اسلام حضرت زهرا(س) پرداخته و به ویژه وقایع بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) مانند سقیفه بنی ساعده،هجوم و احراق بیت حضرت زهرا(س)،غصب فدک،خطبه حضرت زهرا(س) در مسجد مدینه(=خطبه فدکیه) را از منابع شیعه و سنی مورد بازخوانی و تحلیل قرار داده است.

نویسنده در پیشگفتار کتاب می نویسد:

(...این کتاب با شتابزدگی نگاشته نشده است و از این رو بر پایه قدیمی ترین و معتبرترین اسناد استوار است.به علاوه تنها بیان واقعه نیست بلکه به تجزیه و تحلیل وقایع می پردازد...)

نویسنده در نگارش این اثر تحقیقی به 115 منبع معتبر از کتب تاریخی و روایی شیعه و سنی مراجعه نموده است. صحیح بخاری،مسند احمد بن حنبل،سنن ابی داود،صحیح ترمذی،الامامة و السیاسة ابن قتیبه دینوری، تاریخ یعقوبی،تاریخ الامم و الملوک طبری،بلاغات النساء طیفوری،شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،تفسیر الدر المنثور سیوطی و... از جمله منابع مرجع این کتاب از بزرگان اهل تسنن است. اصول کافی،امالی شیخ طوسی و شیخ مفید،تفسیر مجمع البیان طبرسی،الغدیر علامه امینی،منتهی الامال محدث قمی، و تفسیر المیزان علامه طباطبایی و... نیز از مهم ترین منابع شیعی این کتاب ارزشمند می باشند.

این کتاب در ده فصل و 160 صفحه نگاشته شده و از منابع مهم و معتبر تاریخ اسلام به ویژه زندگی حضرت زهرا(س) محسوب می گردد.

گزارشی از نشست هماد(انجمن) نویسندگان فسایی

سومین نشست هماد( انجمن )

نویسندگان؛مترجمان،مؤلفان و پدید آورندگان آثار هنری فسایی امروز صبح در سالن اجتماعات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان فسا برگزار شد.

(از راست: آقایان کرامت الله کشاورزی،عبدالرضا و عباس بردبار از پیش کسوتان فرهنگی و اهل قلم)

 این گردهمایی با تلاوت آیاتی از قرآن کریم (و البته با تأخیر!) و پخش سرود افتخار آفرین جمهوری اسلامی آغاز شد و تا اذان ظهر ادامه یافت.

اگر چه این نشست فرصت مغتنمی بود برای دیدار مجدد فسایی های اهل قلم و نیز بازدید از نمایشگاه آثار نوشتاری آنها؛اما متأسفانه به دلیل تأخیر در شروع برنامه و عدم مدیریت زمان توسط برخی از سخنرانان ،فرصت انجام انتخاب هیأت مدیره انجمن فراهم نشد و به گردهمایی بعدی موکول گردید.

از ویژگی های ارزشمند این نشست،مجری توانای آن یعنی استاد جواد جعفری فسایی(سها) بود که با قرائت سروده هایی از خودشان و سایر شاعران صاحب ذوق فسایی؛حال و هوایی شاعرانه و بهاری به این نشست بخشیدند.

اولین سخنران این نشست فرهنگی ریاست محترم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فسا جناب رحمانی بود که ضمن خیر مقدم به اصحاب قلم؛و تأکید بر این موضوع که باید حاصل چنین نشست هایی شناختن و شناساندن بزرگان فسا به نسل امروز از طریق برگزاری همایش های بزرگداشت آنها باشد؛مژده برپایی همایش بزرگداشت دو چهره برجسته فسا مرحوم حضرت آیت الله حاج میرزا محمود نظام(ره) و مرحوم حجت الاسلام میرزا محمد جعفر فاخری فسایی(شاعر ؛نوحه سرا ،خطیب و دانشمند برجسته فسا) را در اردیبهشت ماه امسال را دادند.

دیگر سخنران این محفل فرهنگی؛عضو هیأت مؤسس این انجمن جناب آقای جلیل رضا زاده بودند که ضمن ارائه گزارش از فعالیت های جاری و آتی انجمن،به ذکر نکات قوت اهالی قلم فسایی و تأثیرگزاری آنها در عرصه اندیشه و فرهنگ اشاره کردند.

(از راست: دکتر محسن تهمتن، ابوالقاسم آوند و سید مجتبی حسینی ارسنجانی لز نویسندگان و هنرمندان فسایی)

در طول این نشست سه چهره پیش کسوت اهل قلم آقایان دکتر اصغر مصلح و دکتر غلام حسین بردبار و خانم زیبا فلاحی در جایگاه ویژه نشست حاضر بودند و هر کدام به ایراد سخن پرداختند.

(خانم زیبا فلاحی،دکتر بردبار و دکتر مصلح از پیش کسوتان اهل قلم در جایگاه ویژه)

آقایان کشاورزی؛محب زاده،حسینی ارسنجانی،عزیزی،نوری(عضو هیأت مؤسس)،محمدی(رئیس شورای اسلامی فسا)،رحمدار(عضو هیأت مؤسس)؛پاک آیین و خانم دکتر عباس نژاد به بیان دیدگاه های خود پرداختند.

(آقایان مطبوعی"شاعر اهل بیت و نویسنده" ؛امینی نژاد"نویسنده و رئیس آموزش و پرورش فسا در تصویر دیده می شوند.)

در این جلسه از سوی هیأت مؤسس انجمن نویسندگان فسایی به اداره فرهنگ و ارشاد و نیز شورای اسلامی شهرستان فسا پیشنهاد شد تا چنین روزی را به عنوان (روز فرهنگ فسا) نامگذاری نمایند.

برپایی نمایشگاه آثار نوشتاری منتشر شده نویسندگان فسایی و پخش کلیپ پیرامون این آثار از مهم ترین برنامه های جنبی این نشست بود که مورد توجه و استقبال قرار گرفت.  

تعطیلات نوروز فرصتی فراهم شده است تا بیشتر با استاد سخن سعدی بزرگ مأنوس باشم. امروز این غزل زیبای سعدی را بازخوانی می کردم و آنقدر مسحور و فریفته زیبایی های آن شدم که حیفم آمد شما دوستان صاحبدل را در این لذت شریک نسازم.این غزل زیبا تقدیم به شما فرهیختگان صاحبدل:

تا کی روم از عشق تو شوریده به هر سوی

تا کی دوم از شور تو دیوانه به هر کوی

صد نعره همی‌آیدم از هر بن مویی

خود در دل سنگین تو نگرفت سر موی

بر یاد بناگوش تو بر باد دهم جان

تا باد مگر پیش تو بر خاک نهد روی

سرگشته چو چوگانم و در پای سمندت

می‌افتم و می‌گردم چون گوی به پهلوی

خود کشته ابروی توام من به حقیقت

گر کشتنیم بازبفرمای به ابروی

آنان که به گیسو دل عشاق ربودند

از دست تو در پای فتادند چو گیسوی

تا عشق سرآشوب تو همزانوی ما شد

سر برنگرفتم به وفای تو ز زانوی

بیرون نشود عشق توام تا ابد از دل

کاندر ازلم حرز تو بستند به بازوی

عشق از دل سعدی به ملامت نتوان برد

گر رنگ توان برد به آب از رخ هندوی

   

سلام بر دوستان ارجمند و مخاطبان فرهیخته (زلال حکمت).

 در آستانه حلول بهار معرفت آفرین طبیعت و آغاز سال نو؛ قصیده زیبایی از استاد سخن حضرت سعدی(علیه الرحمة) را به پیشگاه شما خوبان تقدیم می دارم و سالی سرشار از معرفت،محبت و آرامش را برایتان آرزومندم.

بامدادان كه تفاوت نكند لیل و نهار 

خوش بود دامن صحرا و تماشاى بهار 

صوفى، از صومعه گو خیمه بزن بر گلزار 
كه نه وقت است كه در خانه بخفتى بیكار 

بلبلان، وقت گل آمد كه بنالند از شوق‏ 
نه كم از بلبل مستى تو، بنال اى هشیار 

آفرینش همه تنبیه خداوند دل است‏ 
دل ندارد كه ندارد به خداوند اقرار 

این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود 
هر كه فكرت نكند نقش بود بر دیوار 

كوه و دریا و درختان همه در تسبیح‏اند 
نه همه مستمعى فهم كند این اسرار 

خبرت هست كه مرغان سحر مى‏گویند 
آخر اى خفته، سر از خواب جهالت بردار 

هر كه امروز نبیند اثر قدرت او 
غالب آن است كه فرداش نبیند دیدار 

تا كى آخر چون بنفشه سر غفلت در پیش‏ 
حیف باشد كه تو در خوابى و، نرگس بیدار 

كه تواند كه دهد میوه الوان از چوب؟ 
یا كه داند كه برآرد گل صد برگ از خار؟ 

وقت آن است كه داماد گل از حجله غیب‏ 
به درآید، كه درختان همه كردند نثار 

آدمى زاده اگر در طرب آید نه عجب‏ 
سرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار 

باش تا غنچه سیراب دهن باز كند 
بامدادان چون سر نافه آهوى تتار 

مژدگانى، كه گل از غنچه برون مى‏آید 
صد هزار اقچه بریزند درختان بهار 

باد گیسوى درختان چمن شانه كند 
بوى نسرین و قرنفل برود در اقطار 

ژاله بر لاله فرود آمده نزدیك سحر 
راست چون عارض گلبوى عرق كرده یار 

باد بوى سمن آورد و گل و سنبل و بید 
در دكان به چه رونق بگشاید عطار؟ 

خیرى و خطمى و نیلوفر و بستان افروز 
نقشهایى كه درو خیره بماند ابصار 

ارغوان ریخته بر دكه خضراء چمن‏ 
همچنان است كه بر تخته دیبا دینار 

این هنوز اول آذار جهان افروز است‏ 
باش تا خیمه زند دولت نیسان و ایار 

شاخها دختر دوشیزه بالغ‏اند هنوز 
باش تا حامله گردند به الوان ثمار 

عقل حیران شود از خوشه زرین عنب‏ 
فهم عاجز شود از حقه یاقوت انار 

بندهاى رطب از نخل فرو آویزند 
نخلبندان قضا و قدر شیرن كار 

تا نه تاریك بود سایه انبوه درخت‏ 
زیر هر برگ چراغى بنهند از گلنار 

سیب را هر طرفى داده طبیعت رنگى‏ 
هم بدان گونه كه گلگونه كند روى، نگار 

شكل امرود تو گویى كه ز شیرنى و لطف‏ 
كوزه چند نبات است معلق بر بار 

آب در پاى ترنج و به و بادام، روان‏ 
همچو در پاى درختان بهشتى انهار 

گو نظر باز كن و، خلقت نارنج ببین‏ 
اى كه باور نكنى فى الشجر الاخضر نار 

پاك و بى عیب خدایى كه به تقدیر عزیز 
ماه و خورشید مسخر كند و لیل و نهار 

پادشاهى نه به دستور كند یا گنجور 
نقشبندى نه به شنگرف كند یا زنگار 

چشمه از سنگ برون آرد و، باران از میغ‏ 
انگبین از مگس نحل و در از دریا بار 

نیك بسیار بگفتیم درین باب سخن‏ 
و اندكى بیش نگفتیم هنوز از بسیار 

تا قیامت سخن اندر كرم و رحمت او 
همه گویند و، یكى گفته نیاید ز هزار 

آن كه باشد كه نبندد كمر طاعت او؟ 
جاى آن است كه كافر بگشاید زنار 

نعمتت، بار خدایا، ز عدد بیرون است‏ 
شكر انعام تو هرگز نكند شكر گزار 

این همه پرده كه بر كرده ما مى‏پوشى‏ 
گر به تقصیر بگیرى نگذارى دیار 

ناامید از در لطف تو كجا شاید رفت؟ 
تاب قهر تو نداریم خدایا، زنهار! 

فعلهایى كه زما دیدى و نپسندیدى‏ 
به خداوندى خود پرده بپوش اى ستار 

حیف ازین عمر گرانمایه كه در لغو برفت‏ 
یارب از هرچه خطا رفت هزار استغفار 

درد پنهان به تو گویم كه خداوند منى‏ 
یا نگویم، كه تو خود مطلعى بر اسرار 

سعدیا، راست روان گوى سعادت بردند 
راستى كن كه به منزل نرسد كج رفتار 

شهادت حضرت زهرا(س) افسانه نیست!

باز خواني گوشه هايي از حوادث هجوم به خانه ي حضرت زهرا(س) در منابع اهل سنت

..........................................

اشاره:

شهادت مظلومانه حضرت زهرا(س)؛ ناگوارترين ثمره ي انحراف رهبري امت اسلام بعد از رحلت رسول اكرم (ص) و از مسلمات تاريخ اسلام است. اگر چه امروز برخي مغرضان شبهه ي (افسانه ي شهادت) را القاء مي كنند اما حوادث هجوم و احراق آنچنان روشن است كه حتي منابع اهل سنت نيز به بيان گوشه هايي از آن برداخته اند.

آنچه بيش رو داريد بازخواني تصوير هايي از اين وقايع ناگوار، از منابع تاريخي اهل سنت است.

...............

1)حوادث هجوم در (الامامة و السياسة) ابن قتيبه دينوري:

 مورخ شهير عبدالله بن مسلم بن قتيبه دينوري(212-276) از بزرگان ادب و نويسندگان مشهور اهل سنت در حوزه تاريخ اسلام است. وي در صفحات 12 و 13 كتاب الامامه و السياسه (چاب مكتبه تجاريه كبري، قاهره) مي نويسد:

" ان ابابكر (رض) تفقد قوما تخلفا عن بيعته عند علي كرم الله وجهه فبعث اليهم عمر فجاء فناداهم و هم في دارعلي؛ فابوا ان يخرجوا فدعا بالحطب و قال: والذي نفس عمر بيده لتخرجن او لاحرقنها علي من فيها.فقيل: يا اباحفص ان فيها فاطمه فقال: وان"

(ابوبكر از كساني كه از بيعت با او سر برتافتند و در خانه ي علي"ع" گرد آمده بودند، سراغ گرفت و عمر را به دنبال آنان فرستاد، او به در خانه ي علي آمد و همگان را صدا زد كه بيرون بيايند و آنان بيرون نيا مدند. در اين هنگام عمر هيزم طلبيد و گفت: به خداي كه جان عمر در دست اوست بيرون بياييد يا خانه را با هر كه در آن است آتش مي زنم! مردي به عمر گفت: اي اباحفص! در اين خانه فاطمه است.گفت: باشد!

2)حوادث هجوم در تاريخ طبري:

محمد بن جرير طبري(متوفاي 310) در جلد 2 تاريخ طبري صفحه 443(چاب بيروت) چنين مي نويسد:

" اتي عمر بن الخطاب منزل علي و فيه طلحه والزبير و رجال من المهاجرين، فقال: والله لاحرقن عليكم او لتخرجن الي البيعه..."

(عمر بن خطاب به خانه ي علي آمد در حالي كه گروهي از مهاجران در آنجاد گرد آمده بودند.وي رو به آنان كرد و گفت: به خدا قسم خانه را به آتش مي كشم مگر اين كه براي بيعت بيرون بياييد...)

3)حوادث هجوم در (ميزان الاعتدال ) ذهبي:

ذهبي در جلد اول ميزان الاعتدال صفحه 139روايت شماره ي 552 از محمد بن احمد كوفي نقل مي كند كه در محضر احمد بن محمد معروف به ابن ابي دارم؛ محدث كوفي(ممتوفاي 357)، اين خبر خوانده شد:

"ان عمر رفس فاطمه حتي اسقطت بمحسن..."

(عمر لگدي بر فاطمه زد و او محسن را سقط كرد...)

4)حوادث هجوم در مروج الذهب مسعودي:

مسعودي (متوفاي 325) در جلد 2 مروج الذهب صفحه ي 301 (چاب دار الاندلس بيروت) از ابوبكر در حال احتضار نقل مي كند كه وي آرزو مي كرد اي كاش سه كار را انجام نمي دادم؛ يكي از آن سه كار اين بود:

"...فوددت اني لم اكن فتشت بيت فاطمه..."

(اي كاش هتك حرمت خانه ي فاطمه را نمي كردم...)

5)حوادث هجوم در كتاب الامام علي عبدالفتاح عبدالمقصود:

وي در جلد چهارم اين كتاب صفحات 276 و 277 حوادث هجوم را به طور مشروح آورده است؛ از جمله بعد از شرح اين كه عمر به در خانه آمد و تهديد به سوزاندن كرد؛ مي نويسد:

" ... و قيل : يا ابا حفص! ان فيها فاطمه...فصاح لا يبالي: وان... و اقترب و قرع الباب ثم ضربه واقتحمه... و بدا له علي...و رن حين ذاك صوت الزهراء عند مدخل الدار فان هي الا طنين استغاثه..."

(...گفته شد: اي اباحفص!فاطمه در اين خانه است! بي پروا فرياد زد: باشد! نزديك شد، بر در كوبيد و وارد خانه شد... علي پيدا شد...طنين صداي زهرا در مدخل خانه بلند شد...اين ناله ي استغاثه ي او بود...)

 اسامی مهاجمان به خانه حضرت زهرا(س)

1- خلیفه اول، وی موقع مرگ خود از این تهاجم اظهار تأسف

 می‌کرد، بنابراین معلوم می‌شود به دستور او انجام شده است.(شرح

 نهج البلاغه ابن ابی‌الحدید، جلد 6، صفحه 51).

2- خلیفه دوم (تاریخ طبری، جلد 2، صفحه 433 و کنزالعمال جلد

 5، صفحه 651).

3- اسید بن حضیر ( الامامة و السیاسه جلد 1، صفحه 11) نام وی

 را برخی اسید بن حصین گفته‌اند. (احقاق الحق، جلد 2، صفحه

 370).

4- سلمة بن سلامة (شرح نهج البلاغه، جلد 6 ، صفحه 47)

5- ثابت بن قیس خزرجی (همان مدرک)

6- خالد بن ولید (همان مدرک).

7- محمد بن مسلمة (همان مدرک، صفحه 48).

8- بشیر بن سعد (احتجاج، جلد 1، صفحه 414 و اختصاص مفید، صفحه 185).

9- مغیرة بن شعبه (همان مدرک).

10- ابوعبیدة بن جراح (اختصاص مفید، صفحه 185)

11- سالم مولی ابی حذیفه (همان مدرک)

12- معاذ بن جبل (الوافی بالوفیات، جلد 6 صفحه 17. ملل و نحل،

 جلد 1 صفحه 5. الامامة و السیاسة، جلد 1 صفحه 12).

13- قنفذ (همان مدرک)

14- عثمان (اختصاص مفید، صفحات 184 و 187)

15- عبدالرحمن بن عوف (شرح نهج البلاغه، جلد 6، صفحه 68.

 البدایه و النهایه، جلد 5 ، صفحه 250. سیر اعلام النبلاء، صفحه

 26)

16- زیاد بن لبید (شرح نهج البلاغه، جلد 6، صفحه 68)

17- معاویه بن ابی‌سفیان (وقعه صفین، صفحه 163)

18- عمروبن عاص (همان مدرک)

.

19- زید بن اسلم (احقاق الحق، جلد 2، صفحه 370).

اینان کسانی هستند که نام خود را بر پیشانی تاریخ به عنوان

 «مهاجمان و آتش زنندگان به خانه وحی» ثبت کردند.

 

معیارهای عزل و نصب مدیران حکومت اسلامی از

دیدگاه امام علی(ع)

***

قال اجعلنی علی خزائن الارض انی حفیظ علیم(یوسف/55)

(یوسف) گفت: " مرا بر خزانه های این سرزمین بگمار،که من نگهبانی دانا هستم".

اشاره:

(شایسته سالاری) در انتصاب مدیران حکومت اسلامی مفهومی آرمانی است که متأسفانه در جامعه اسلامی ما از شعار فراتر نرفته است.با تغییر مدیریت های کلان در سطح کشور تمام مدیریت های سطوح پایین تر تغییر می کنند و مدیران جناح مغلوب جای خود را به مدیران جناح غالب می دهند.

این نوشتار معیارهای عزل و نصب مدیران حکومت اسلامی را از دیدگاه امام علی(ع) تحلیل و بررسی می کند.

جناح بازی؛مهم ترین خطر حکومت

امام علی(ع) نادیده گرفتن شایستگی ها و انتصاب مدیران بر اساس جناح و حزب بازی را صراحتا بزرگترین آسیب حکومت می دانند.

ایشان در خطبه سوم نهج البلاغه ودر بازخوانی و تحلیل دوران خلافت عثمان می فرمایند:

(...و خاندان پدریش "بنی امیه" با او برخاستند و مانند شتری که علف های تازه بهار را با حرص و ولع می بلعد به چپاول بیت المال پرداختند،تا وضع به گونه ای شد که آنچه رشته بود از هم گسست و کردار ناشایستش کار او را ساخت و شکم بارگیش او را بر زمین زد...)

صفحات تیره تاریخ اسلام در دوران خلافت عثمان گواهی می دهد که وی یاران شایسته پیامبر(ص) چون عمار یاسر،ابوذر ،عبدالله بن مسعود و...را مورد جفا و اهانت قرار داد و پست های مدیریتی را بین خویشاوندانش تقسیم کرد(ر.ک: الغدیر علامه امینی ج 8و 9 و نیز پیام امام آیت الله مکارم ج1)

(شایسته سالاری) حقیقتی بود که در دوران حکومت اسلامی چهار سال و نه ماهه امام(ع) تجلی کرد.برخی از اصول ، مبانی و معیارهای شایسته سالاری از نظر امام(ع) عبارتند از

1-تقوا

اولین سفارش امام(ع) به مالک اشتر آنگاه که وی را امیر مصر قرار داد؛رعایت تقوای الهی است. از نظر امام(ع) مدیر جامعه اسلامی خود باید به عالی ترین مرتبه تقوا رسیده باشد و در عزل و نصب مدیران دیگر نیز آن را مد نظر داشته باشد.حضرت در ابتدای عهدنامه مالک اشتر(نامه 53 نهج البلاغه) می فرماید:

(...او را فرمان می دهد به رعایت تقوای الهی و مقدم داشتن طاعت خدا بر هر کاری...)

از عبارت اخیر(ایثار طاعته) پیداست که اولا مدیر باید به کمال تقوا رسیده باشد همان مرتبه از تقوا که قرآن درباره آن می فرماید:

یا ایها الذین امنوا اتقواالله حق تقاته...(آل عمران/102)

ثانیا رعایت تقوای فردی به معنای مصطلح اگر چه برای مدیریت از شروط لازم است اما کافی نیست و مدیر جامعه اسلامی باید تمام جوانب تقوا را رعایت کند از تقوای فردی گرفته تا تقوای مالی و فکری و سیاسی و قضاوتی و..

2-رحمت

دومین ملاک شایسته سالاری و معیار عزل و نصب مدیران از نظر امیر المؤمنین(ع)،تجلی صفت رحمت الهی در وجود مدیر است. در نامه 53 خطاب به مالک اشتر به عنوان یکی از مدیران حکومت اسلامی می فرماید:

(...رحمت و محبت ورزیدن و لطف به رعیت را پوشش دل خود قرار ده؛ و با آنان چونان حیوان درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری. زیرا رعیت دو دسته اند یا برادر ایمانی تو هستند یا مانند تو در آفرینش...)

3-ساده زیستی مدیر حکومت اسلامی؛از مهم ترین

 معیارهای عزل و نصب

نامه های بسیاری در نهج البلاغه خطاب به برخی از کارگزاران حکومتی،نشان از توجه ویژه امام(ع) به این موضوع دارد.

نامه 3 نهج البلاغه-خطاب قاطع و تأمل برانگیز امام(ع) به شریح قاضی-از آن نمونه است.آنگاه به امام(ع) خبر رسید که قاضی حکومت اسلامی خانه ای به 80دینار خریده است؛امام(ع) با عتاب وی را مورد خطاب قرار داد که:

(...ای شریح!آگاه باش که به زودی کسی به سراغت می آید که سند خانه را نگاه نمی کند و از گواهت نمی پرسد،تا آنکه تو را از آن خانه بیرون نماید و تنها و بی هیچ چیز به گورت بسپارد...مبادا این خانه را از غیر مال خود خریده باشی یا بهای آن را از حرام به دست آورده باشی که در این صورت هم در دنیا زیان کرده ای و هم در آخرت...)

آنگاه که عثمان بن حنیف-فرماندار بصره- در مجلس مهمانی یکی از بزرگان بصره حاضر شد-سفره ای که نیازمندان بر آن دعوت نشده بودند-امام(ع) به خشم می آیند و نامه ای عتاب آلود به وی می نویسند(ر.ک: نامه 45 نهج البلاغه).

امام(ع) در این نامه خود را به عنوان بالاترین مدیر حکومت اسلامی؛الگوی ساده زیستی معرفی می فرمایند:

(...آگاه باش که امام شما از دنیای خود به دو جامه کهنه و از طعام آن به دو قرص نان بسنده کرده است...به خدا قسم از دنیای شما زری نیندوخته ام و از ثروت های آن چیزی ذخیره نکرده ام و برای جامه کهنه ام عوضی آماده نساخته ام......هیهات که آزمندی ام مرا به انتخاب غذاهای لذیذ بکشد در حالی که شاید در حجاز و یمامه کسی باشد که هیچ امیدی به یک قرص نان ندارد...چگونه شب را با شکم سیر بخوابم در حالی که در اطرافم شکم های گرسنه و جگرهای تشنه باشند...)

4-سلامت روانی و اخلاقی مدیران

از دیدگاه امام(ع) مدیر حکومت اسلامی باید از سلامت کامل روانی برخوردار بوده و وجودش از ضد ارزش های اخلاقی پاک باشد.

در عهد نامه مالک اشتر امام(ع) مالک را از مشاور قرار دادن بخیل و ترسو برحذر می دارد و از وی می خواهد که ازافراد متملق و چاپلوس در پست های مدیریتی استفاده نکند.و نیز از وی می خواهد که با پارسایان و راستگویان بپیوندد و مردم آبرومند، شریف ، دارای نسب شایسته ، خوش سابقه ،شجاع،بخشنده و جوانمرد را در رأس امور بگذارد.(ر.ک: نامه 53 نهج البلاغه)

5-نظارت مدیر بر خواص

امام(ع) در طی حکومت اسلامی اندک خویش؛بیشترین نظارت را بر خواص و مدیران سطوح پایین تر را داشتند و اگر کوچک ترین تخلفی از مدیری به ویژه در عرصه عدالت و حق الناس سر می زد مورد خطاب شدید امام قرار می گرفت و حتی عزل می شد.نامه 20 نهج البلاغه گواه این حقیقت است:

همانا من به راستی به خدا سوگند می خورم؛ اگر به من گزارش کنند که در اموال عمومی خیانت کرده ای- کم یا زیاد- چنان بر تو سخت گیرم که کم بهره شده؛ و در تامین هزینه ی خانواده درمانده و خوار و سرگردان شوی! والسلام.

در نامه 5 نهج البلاغه به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان در خصوص استفاده از بیت المال هشدار می دهد:

همانا پست فرمانداری برای تو وسیله ی آب و نان نبوده ؛ بلکه امانتی در گردن توست. باید از فرمانده و امام خود اطاعت کنی ؛ تو حق نداری نسبت به رعیت استبداد ورزی و بدون دستور به کار مهمی اقدام نمایی. در دست تو اموالی از ثروت های خدای بزرگ و عزیز است و تو خزانه دار آنی تا به من بسپاری؛ امیدوارم برای تو بدترین زمامدار نباشم.والسلام.

در نامه 53 به پیرامون سخت گیری مدیر نسبت به خواص می فرماید:

(...رهبر را خواص و نزدیکانی است که خوی برتری طلبی دارند و خود را بر دیگران مقدم می دارند و به اموال مردم دست درازی می نمایند و در معامله با مردم کمتر رعایت انصاف می کنند.موجبات این احوال را قطع کن و ریشه آنان را برکن...به هیچ یک از اطرافیان و خویشاوندانت زمینی از زمین های مسلمانان واگذار مکن و نباید در تو طمع کنند که قرار دادی به سود آنان منعقد سازی که سبب دیگر مردم شود..)

6-عدم خلف وعده و منت گذاری

از دیگر ویژگی های مدیر شایسته از نظرگاه علوی این است که وی به خاطر احسان بر مردم منت نمی گذارد و خلف وعده نمی کند. در عهد نامه مالک می فرماید:

(...بپرهیز از این که احسان خود را بر مردم منت گذاری یا کرده خود را زیادتر از آنچه که هست بدانی یا به مردم وعده ای دهی و بر خلاف آن عمل نمایی.زیرا منت نهادن؛احسان را تباه کند و زیاد شمردن کارهای خود نور حق را در دل خاموش سازد و عمل نکردن به وعده خشم خدا و مردم را برانگیزد..).

7-قاضی شایسته از نظرگاه علوی

شایسته سالاری در تمام حوزه های مدیریتی مهم است اما بی تردید این امر در قوه قضاییه حکومت اسلامی اهمیت ویژه ای دارد.امام(ع) در نامه 53 به خوبی شایسته سالاری را در انتخاب قضات حکومت اسلامی تبین می نمایند.

در تنگنای امور قرار نگرفتن؛بازیچه دست مدعیان پرونده نشدن،عدم لجاجت،بصیرت داشتن در شناخت حق،جرأت داشتن در رجوع به حق،آزمند نبودن،اکتفا نکردن به فهم اندک در رسیدن به حق،احتیاط در مواجه با شبهات،تکیه کردن بر دلیل،قاطعیت در حکم پس از اطمینان از صحت آن،تحت تأثیر تملق دیگران قرار نگرفتن ومتمایل نشدن به یکی از طرفین دعوا،و...از مهم ترین معیارهای شایسته سالاری در امر انتخاب قضات حکومت اسلامی از دیدگاه امام(ع) در نامه 53 می باشد.امام(ع) بعد از ذکر این معیارها به دو نکته مهم اشاره دارند؛اول می فرمایند:

(...و چنین کسانی اندک هستند!...)

سپس  به نظارت رهبر بر قوه قضاییه تأکید میکنند که:

(...پس کارهای قضایی او را زیر نظر بگیر و در بخشش به او گشاده دست باش چندان که نیازش را برآورده سازد و احتیاجش به مردم نیفتد؛مقام او را نزد خود آنچنان بالا ببر که نزدیکانت درباره او طمع نورزند...در انتخاب قاضی بسیار دقیق باش...)

***

آنچه از نظر گذشت اجمالی بود از معیارهای عزل و نصب مدیران حکومت اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)؛امید که در جامعه اسلامی ایران عزیز شاهد آن باشیم.

جناب آقای حاج مرتضی بهنام؛دبیر فرهیخته،باسواد و سخت کوش ادبیات فارسی را کمتر فسایی هست که نشناسد.یادش بخیر دوران دبیرستان در مدرسه ذوالقدر و کلاس های این بزرگ مرد که هم علم بود و هم اخلاق.منش و سیره کلاس داری ایشان حقیقتا درس آموز بود و از محضرشان آموختم که معلم هرگز نباید بدون مطالعه در کلاس حاضر شود.از ویژگی های دیگر این بزرگ معلم گرانقدر- که اکنون دوران بازنشستگی را می گذرانند- مغتنم شمردن فرصت ها و استفاده بهینه از زمان می باشد که می تواند الگوی نیکویی برای همه ما باشد.

 در آن دوران گاهی دست به قلم می بردم و به خوشنویسی می پرداختم ؛اما متأسفانه رهایش کردم.چندی پیش جناب بهنام امر فرمودند تا ابیاتی از سعدی بزرگ را برایشان خوشنویسی کنم؛با این که مدت ها بود دست به قلم نبرده و تمرین خوشنویسی نداشته ام اما حسب الامر این معلم فرهیخته سه بیت از سعدی بزرگ را به انتخاب خودشان نوشته و اگر چه می دانم پر از اشکال است به پیشگاه ایشان و شما مخاطبان فهیم زلال حکمت هدیه می نمایم:

انشاالله به زودی از مجموعه مقالات نهج البلاغه پژوهی در (زلال حکمت) خواهید خواند:

معیارهای عزل و نصب مدیران حکومت اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)

گزارشی از

دومین نشست انجمن نویسندگان فسایی

دومین نشست انجمن نویسندگان؛مؤلفان، محققان،مترجمان و صاحبان آثار هنری فسا در تاریخ یکشنبه یازدهم اسفندماه 1392 با حضور هیأت مؤسس این انجمن؛ اصحاب قلم و هنر شهرستان فسا،فرماندار،شهردار،اعضای شورای اسلامی فسا،ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی وریاست اداره آموزش و پرورش در محل کتابخانه و حسینیه امام جعفر صادق(ع) واقع در خیابان فرمانداری برگزار شد.

در اردیبهشت ماه سال 1391 اولین گام این انجمن با برپایی نمایشگاه کتاب نویسندگان فسایی در محل شاهزاده قاسم(ع) برداشته و در دی ماه همان سال نمایشگاه مذکور در دانشگاه پیام نور بر پا شد و همزمان اولین نشست نویسندگان فسایی برگزار گردید.

با تلاش هیأت مؤسس؛ این انجمن در شهریور ماه 1392 به ثبت رسید.

شناسایی نویسندگان؛مؤلفان،محققان،مترجمان و هنرمندان فسایی؛ ایجاد زمینه برای عرضه،نقد و نشر آثار،حمایت های مادی و معنوی از اصحاب قلم و هنر،معرفی آثار به وسیله فضای مجازی و... از اهداف این انجمن می باشد.

اعضای هیأت مؤسس این انجمن عبارتند از:

1-جناب آقای کرامت الله کشاورزی(فرهنگی؛مدیر و مدرس انجمن حافظ شناسی فسا)

2-جناب آقای ذبیح الله متشرعی(فرهنگی؛هنرمند نقاش و صاحب آثار هنری)

3- جناب آقای جواد جعفری( فرهنگی؛شاعر،پژوهشگر و نویسنده صاحب چندین اثر منتشر شده)

4-جناب آقای جلیل رضازاده(فرهنگی،مدرس دانشگاه،محقق و صاحب چندین اثر منتشر شده در حوزه های تحقیق و فسا شناسی)

5-جناب آقای جواد نوری(فرهنگی؛شاعر و صاحب اثر)

6-سرکار خانم معصومی(نویسنده و پژوهشگر صاحب آثار منتشر شده)

7-سرکار خانم فلاحی(نویسنده و صاحب آثار منتشر شده)

8)جناب آقای وحید رحمدار(فعال فرهنگی)

نزدیک به

نیم قرن خدمت به علم و فرهنگ و اندیشه

ما زنده به آنیم که آرام نگیریم

موجیم که آسودگی ما عدم ماست...

زندگی انسان هایی که لحظه ای از تلاش و خدمت باز نایستاده اند و همچون موج؛ سکون را نابودی دانسته اند؛الگوی نیکویی برای جوانانی است که در ابتدای راه زندگی اند.

چهره ماندگار عرصه آموزش و پرورش فسا جناب آقای حاج مختار کنعانی از این گونه انسان هاست که قریب به نیم قرن را عاشقانه در خدمت علم و فرهنگ و اندیشه بوده است و اکنون که بیش از هفتاد بهار را تجربه کرده هرگز رنگ خزان ندارد و صادقانه می گوید که انگیزه اش برای معلمی و خدمت از سال 1344(در روستای دور افتاده "گورید" از توابع بیرجند) تاکنون نه تنها کم نشده بلکه روز افزون بوده است.

در سال 1320 در روستای زاهدان فسا(زاهد شهر فعلی) در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد. تحصیلاتش را-علی رغم تمام مشکلات- تا نهم نظام قدیم در زاهد شهر گذراند و سپس با پذیرفته شدن در آزمون دانش سرای کشاورزی شیراز برای ادامه تحصیل عازم این شهر شد و دیپلم کشاورزی گرفت.

در سال 1343 به عضویت سپاه دانش در آمد و از 1344 به کسب اولین تجربه های معلمی در روستای دور افتاده (گورید) از توابع بیرجند پرداخت. در سال 1346 به استخدام آموزش و پرورش در آمد و با مراجعه به زاهد شهر در همان مدرسه ی (انوشیروان) که خود در آنجا دانش آموخته بود؛به تدریس دانش آموزان دوم ابتدایی همت گماشت.

استاد حاج کنعانی چندین سال تجربه خدمت به دانش آموزان در مناطق محروم لارستان را نیز در کارنامه افتخارات خود دارد.

در سال 1352 برای ادامه تحصیل در رشته حرفه و فن به شیراز و اصفهان رفت و در 1355 به فسا عزیمت کرد.

این چهره پرتلاش و خستگی ناپذیر فرهنگی که هنوز هم به خدمت صادقانه به علم و اندیشه مشغول است؛ ابتدا به عنوان معلم حرفه و فن در مدرسه راهنمایی خاقانی(آیت الله غفاری) به تدریس پرداخت و از 1360 تا 1370 مدیریت آن مدرسه را به عهده داشت.

وی تا سال 1375 که به افتخار بازنشستگی نائل آمد مدیر مدرسه راهنمایی شاهد بود.

بسیاری از چهره های فرهیخته در عرصه های گوناگون علمی و مدیریتی از شاگردان این استاد پر تلاش بوده اند و برخی از دانش آموختگان محضر ایشان که در هشت سال دفاع مقدس همرزم استاد خود بودند،از شهدای همیشه جاوید فسا هستند.

(حضور پیش کسوت فرهنگی در جبهه؛نشسته از سمت چپ: شهید مرتضی جاویدی,حاج کنعانی)

بازنشستگی برای استاد حاج کنعانی آخرین گام نبود! بلکه ایشان با عزمی راسخ ، اراده ای محکم و انگیزه ای الهی بعد از بازنشستگی نیز به تلاش ها و خدمات صادقانه خود ادامه داده و می دهد.

مدیریت مدارس ابتدایی و راهنمایی سماء تا سال 1380 اولین فعالیت ایشان بعد از سی سال خدمت رسمی در آموزش و پرورش می باشد.

این چهره ماندگار؛با اخلاص و تلاش گر فرهنگی هم اکنون در مجموعه آموزشی خوارزمی(دبیرستان دوره اول و کانون ریاضی) به فعالیت در عرصه علم و فرهنگ و اندیشه مشغول است.

آنچه در زندگی این بزرگ مرد فرهنگی مشهود است؛انگیزه الهی ایشان و تلاش خستگی ناپذیرشان در خدمت به تعلیم و تربیت است.

نگارنده این سطور در دوران راهنمایی افتخار شاگردی این استاد ارجمند را داشته است و برایشان عمر طولانی و با برکت همراه با تداوم خدمت آرزومند است.

کسب مقام افتخار آمیز اول در سی و ششمین دوره مسابقات قرآن سازمان اوقاف در مرحله کشوری در رشته قرائت توسط قاری فرهیخته فسایی سرکار خانم مرضیه فیروززاده(فرزند استاد حاج احمد فیروززاده) برگ زرین دیگری بر دفتر افتخارات قرآنی فسا افزود. این موفقیت بزرگ را به ایشان؛پدر بزرگوارشان جناب استاد حاج احمد فیروززاده و جامعه قرآنی شهرستان فسا تبریک می گویم.

جهت آشنایی با زندگی قرآنی استاد فیروززاده به لینک زیر در همین وبلاگ مراجعه فرمایید:

http://zolalehekmat.loxblog.com/post/62

جناب آقای حاج مجتبی جمال زاده؛مدیر پیشین آموزش و پرورش شهرستان فسا از روز سه شنبه 29 بهمن ماه 1392 جای خود را به جناب آقای مسلم امینی نژاد دادند.از زحمات و تلاش های جناب جمال زاده-که از دوستان ارزشی و اهل معرفت و با اخلاص می باشند- تشکر و قدردانی می نمایم و این حسن انتصاب را به جناب آقای امینی نژاد که از دوستان قدیمی؛صمیمی و قرآنی حقیر هستند تبریک می گویم. و بخشی از نامه 53 نهج البلاغه را به ایشان هدیه می نمایم:

نوحه خوان خوش لهجه

خواهر زار دل پریشانم

امشب دیگر بر تو مهمانم...

شاید جوانان امروز این بیت نوحه معروف و خواننده خوش لهجه آن را به یاد نداشته باشند،اما قدیمی ترهای فسا با شنیدن این بیت نوحه؛خاطره ی شاعر و نوحه خوان اهل بیت(ع) مرحوم حاج علی رضا مستدام برایشان تداعی می شود که شب های عاشورا با شور و سوز و اشک این نوحه را در شاهزاده قاسم(ع) می خواند؛خود می گریست و مردم نیز. مداح با اخلاصی که امروز با گذشت بیش از سی سال از فوتش هنوز در دل فسایی ها جا دارد و از او به بزرگی و نیکی یاد می کنند.

(مرحوم حاج علی رضا مستدام)

مرحوم حاج علی رضا مستدام در سال 1307ه.ش در خانواده ای مذهبی از کسبه بازار فسا به دنیا آمد. تحصیلاتش را تا سیکل قدیم بیشتر ادامه نداد اما معرفت حقیقی را در ارادت به ذوات مقدسه معصومین(ع) یافت و تا آخر عمر در کسوت نوکری این خانواده باقی ماند.

وی کارمند شرکت کفش ملی بود و با اخلاص تمام بنیانگزار محافل و جلسات قرآن و بزرگداشت اهل بیت(ع). کلاس های قرآن وی در مسجد شیرازی ها و نوای دلنشین او در مجالس اهل بیت(ع) در مساجد جامع؛گلدسته ,حاج صادقی و شیرازی ها هنوز نوازشگر نسل گذشته و متدین فساست.مرحوم حاج مستدام از ارادتمندان مرحوم فاخری فسایی بود و بیشتر نوحه هایش سروده ی آن شاعر فرهیخته آیینی بود؛هر چند خود مرحوم مستدام نیز شاعر اهل بیت (ع) بود و (بیدل) تخلص داشت.

(نمونه شعر و دستخط مرحوم مستدام)

این مداح دلسوخته اهل بیت(ع) از معدود مداحانی بود که کار مداحی را به ماه های محرم و صفر خلاصه نکرده بود و در تمام مناسبت های مربوط به اهل بیت(ع) به عرض ادب و ارادت به ساحت مقدس آن بزرگواران می پرداخت.

مجالس مناجات خوانی ایشان در شب های ماه مبارک رمضان در مساجد جامع و شیرازی ها و نیز منزل خودشان و همچنین اجرای روضه ی قنبر در معیت مرحوم میرزا فضل الله اسفندی در 21 رمضان هر سال  گواه بر این مدعاست.

(نوحه خوانی مرحوم مستدام-فسا خرداد 1343)

آنچه مرحوم حاج مستدام را محبوب قلوب محبین اهل بیت(ع) ساخته؛نه صدای رسا و زیبای او و نه سبک منحصر به فرد او در نوحه خوانی،بلکه اخلاص و صفای باطن و محبت بی حساب او به اهل بیت(ع) است.نوای دلنشین این مداح خوش لهجه اهل بیت(ع) به ویژه در تاسوعا و عاشورا چنان تأثیرگزار بود که حتی آنها که چندان هم متدین نبودند با نوای وی می گریستند و متأثرمی شدند.

اخلاص و صفای باطن و محبت نسبت به اهل بیت(ع) از وی شخصیتی ساخته بود که به چنان مرتبه ای از عزت نفس رسیده بود که هرگز مداحی را به وادی تجارت نکشاند و هر چه خواند با اخلاص خواند و گریست و گریاند.

شیوه ی نوحه خوانی مرحوم مستدام روشی منحصر به فرد بود که صدای زیبا؛لطیف و پر طنین وی به استحکام آن کمک می کرد و اغراق نکرده ایم اگر بگوییم که ایشان از نوحه خوان های صاحب سبک بوده است.

اگر چه مرحوم مستدام در سال 1361 در یک حادثه رانندگی در جاده فسا-شیراز جان به جان آفرین تسلیم کرد و در جوار امام زاده حسن(ع) آرام گرفت؛اما یادگار برومند وی جناب آقای استاد حاج احمد رضا مستدام امروز با نوای دلنشینش در مجالس اهل بیت(ع) به ویژه ایام محرم و صفر در پایگاه همیشگی پدرش-حسینیه ولی عصر"عج"- محله بالا و مساجد شهرستان، ضمن عرض ادب به محضر حضرات معصومین(ع)،یاد و خاطره دل انگیز نغمات آسمانی پدرش را در دل های عاشقان اهل بیت(ع) زنده می کند.

(مداح اهل بیت"ع" استاد حاج احمد رضا مستدام)

حاج احمد رضا مستدام متولد 1338 و از دبیران مجرب و باز نشسته آموزش و پرورش در رشته علوم تجربی است.او نیز مانند پدرش از صفای باطن؛حسن نیت،اخلاص و نیز صدایی زیبا و دلنشین برخوردار است که آن را در راه نوکری اهل بیت(ع) خرج می کند.منش و سیره ی پدر و پسر می تواند الگوی مداحان جوان باشد.

حاج احمد رضا که از مبارزان نهضت امام خمینی(ره) در فسا محسوب می شود و در تظاهرات های اول انقلاب به قول خودشان (وزیر شعار فسا) بودند؛ هرگز مداحی را به تجارت و نیز سبک های نا معقول آلوده نکرده و با افتخار به احیاء و ادامه سبک سنتی نوحه خوانی پدر می پردازد.

(نوحه خوانی مداح اهل بیت استاد حاج احمد رضا مستدام-حسینیه ولی عصر"عج" محله بالا فسا 1385)

حاج احمد رضا اکنون در دوران بازنشستگی نیز تمام دلمشغولیش نوکری اهل بیت(ع) و نیز خدمت به زائران بیت الله الحرام و عتبات عالیات در کاروان های زیارتی است.

عشق به اهل بیت(ع) در این خانواده موروثی است؛فرزندان حاج احمد رضا که نوه های شایسته مرحوم مستدام هستند همه اهل قرآن و هنرو اندیشه هستند.

مهندس سعید(علی رضا) مستدام قاری ممتاز قرآن و مداح اهل بیت(ع) است. دختران حاج احمد رضا نیز از قاریان ممتاز قرآن و هنرمندان عرصه خوشنویسی هستند که اکنون مشغول کتابت قرآن می باشند.

یاد و نام مرحوم حاج علی رضا مستدام تا همیشه زنده و فرزندان و نوه های آن مرحوم در ادامه راه پدر بزرگشان موفق و پیروز باشند.

از (مؤسسه دینی فسا) تا (کاربری تجاری)!

(مؤسسه دینی و کتابخانه امام جعفر صادق-ع-) اولین عنوانی بود که بر مکانی اطلاق شد که امروز بیشتر مردم فسا آن را به عنوان(مکتب فاطمیه) می شناسند.خیابان فرمانداری؛روبروی ساختمان مدرسه زینبیه قدیم.

در سال 1340 خیری آگاه و نیک اندیش به نام مرحوم آقای حاج محمد هادی؛زمین این مکان را وقف نمود تا عواید حاصل از آن صرف اطعام مجالس عزای امام حسین(ع) شود. یک سال بعد فرهیختگانی چون مرحومان: حاج علی اصغر فروردین،سید محمد صادق رفیعی ،حاج ابراهیم برزویی ،محتشم تقدیری،سید ابراهیم عمرانی و فرهنگیان فاضلی چون حاج غلامعلی نجارپوریان و...آستین همت بالا زدند و با کمک مردم فهیم و فرهنگ پرور فسا بر این زمین مقدس ساختمانی شایسته بنا کردند.

نام این مکان علمی-فرهنگی به (حسینیه و کتابخانه امام جعفر صادق-ع-) تغییر یافت و با مدد فساییان اندیشمند ساختمان آن به پایان رسید و به مرکز علم و اندیشه و جلسات تفسیر قرآن و نهج البلاغه و کتابخانه ای با بیش از شش هزار جلد کتاب مرجع تبدیل شد.

معروف ترین محفل علمی و تفسیری این مکان ،جلسه تفسیر قرآن بود که دوشنبه ها و پنج شنبه ها بعد از ظهر با مدیریت و تدریس فرهنگی فرهیخته استاد حاج سید علی اکبر معزی اداره می شد. استاد معزی اکنون ساکن شیراز هستند و در کهولت سن به سر می برند.

(استاد حاج علی اکبر معزی)

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی این کتابخانه یکی از مهم ترین پایگاه های مبارزه علیه رژیم بود و وعده گاه مبارزان نهضت امام خمینی(ره).به گونه ای که چندین بار توسط ساواک و شهربانی فسا از فعالیت های آن جلوگیری و درب آن بسته شد که هر بار با درایت و وساطت روحانیون مبارز فسا به ویژه مرحوم آیت الله نظام(ره) مجددا فعالیت خود را از سر گرفت.

بزرگانی چون :مرحوم علامه محمد تقی جعفری؛آیت الله مکارم شیرازی،استاد محسن قرائتی،مرحوم سید علی اکبر پرورش و استاد دکتر احمد بهشتی از شخصیت هایی بودند که به دعوت متولیان این نهاد فرهنگی در آن به ایراد سخن می پرداختند.

بعد از پیروزی انقلاب مرحوم استاد سید محمد صادق رفیعی به طور رسمی متولی این کتابخانه شدند و با افتتاح دانشگاه آزاد اسلامی فسا در سال 1364 اولین کلاس های دانشگاه در این مکان تشکیل گردید. خوابگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه استفاده های دیگری بود که از این مکان می شد.

(مرحوم استاد سید محمد صادق رفیعی)

با اتمام ساختمان دانشگاه آزاد؛این کتابخانه در اختیار حوزه علمیه خواهران قرار گرفت و با عنوان(مکتب فاطمیه) به تربیت خواهران مبلغ می پرداخت و بیشتر مردم فسا اینجا را با همین عنوان می شناسند.

بعد از فوت مرحوم استاد رفیعی متأسفانه استفاده از این مکان از محور مورد نظر واقف خارج شد؛مدتی شورای حل اختلاف بود! مدتی کاملا راکد و بسته شد! و این اواخر به مکانی تجاری تبدیل شده بود؛فروش لوازم التحریر و لوستر!

جمعی از فرهنگیانی که دغدغه فرهنگ دینی دارند؛از سال 1390 به طور جدی کمر همت بر احیاء دوباره این نهاد فرهنگی بستند. هر چند با کمال تأسف از کتاب های موجود در کتابخانه،تعداد قابل توجهی باقی نمانده است و نیز ساختمان نیاز به تعمیرات اساسی دارد اما این فرهیختگان فسایی حتی با هزینه شخصی خود در راه احیاء دوباره آن گام نهاده اند که گام هایشان استوار باد.

بخش کتابخانه این نهاد در حال بازسازی است و کتب اهدایی همشهریان فهیم را می پذیرد؛ساختمان آن با هزینه شخصی یکی از اعضاء هیأت امنا در حد قابل قبولی تعمیر شده است،فضای فیزیکی رو به خیابان فرمانداری به زیبایی باز سازی شده و دوستان در تلاشند تا این نهاد مقدس را با نام (مؤسسه ی فرهنگی امام جعفر صادق-ع-) به ثبت برسانند.

هنوز این مؤسسه فرهنگی به طور رسمی فعالیت خود را آغاز ننموده اما یکشنبه شب ها جلسه قرآنی فرهنگیان فسا  (راهیان نور) همراه با سخنرانی؛دوشنبه شب ها جلسه شرح نهج البلاغه،سه شنبه شب ها جلسه تفسیر قرآن در این مکان برقرار است.

جلسات حافظ شناسی انجمن حافظ فسا و نیز جلسات شرح منظومه گنجینه الاسرار عمان سامانی در این مؤسسه فرهنگی برگزار می گردد.

در جهت تأمین نظر واقف تاکنون چندین محفل عزای امام حسین(ع) همراه با اطعام در اینجا برپا شده است و ادامه خواهد داشت.

این نهاد فرهنگی مشتاقانه از نظرات و پیشنهاد های شما فرهیختگان استقبال می نماید؛جهت ارائه نظرات خود می توانید با شماره تلفن 0731-2212616 تماس بگیرید یا در ذیل نظرات همین مطلب مرقوم فرمایید تا به متولیان منتقل شود.

شماره حساب 0109307607001 بانک ملی شعبه دارایی فسا برای دریافت مساعدت های مالی افتتاح شده است.

(با سپاس از پایگاه های خبری-تحلیلی فسا"فسایی" و "سلام فسا" به خاطر انتشار این مطلب )

سلام دوستان
مدتی است متأسفانه بلاگ (لوکس بلاگ) دچار مشکل شده است و مخاطبان فرهیخته (زلال حکمت) در باز کردن وبلاگ؛ درج نظرات ، لینک و... با مشکل مواجه می شوند. به پیشنهاد کاربران گرامی وبلاگی با عنوان (زلال حکمت) در بلاگفا به نشانی:
www.zolalehekmat.blogfa.com
راه اندازی کرده ام و از این به بعد با هر دو وبلاگ در خدمت دوستان خواهم بود؛ انشاالله.

(البیان فی تفسیرالقرآن):

اثر جاودانه استاد اکبر؛حضرت آیت الله العظمی خویی(ره)

مرجع فقید و علی الاطلاق جهان تشیع؛حضرت آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی(1287ه.ش-1371ه.ش)

صاحب آثار فراوان علمی در حوزه های فقه و اصول؛ حدیث،تفسیر و...می باشد که هر کدام در جایگاه خود از کتب ارزشمند مرجع و مهم هر رشته محسوب می شوند.

نگاه ژرف و عالمانه؛ذکر نکات عمیق و پر محتوا، جامعیت مباحث، باریک بینی و دقت نظر کامل،مراجعه به منابع کهن و معتبر و نقد و تحلیل آنها،طرح شبهات وارد بر قرآن و پاسخ به آنها و بیان روان و قابل درک مطالب از ویژگی های مهم البیان آیت الله العظمی خویی(ره)؛ این اثر ارزشمند را در جایگاه یکی از منابع مهم و مراجع معتبر در علوم قرآنی و تفسیر قرار داده است.

تفسیر البیان از دو بخش تشکیل یافته است:

بخش اول طرح مباحث مهم و جامعی در علوم قرآنی(به عنوان مقدمه ای بر تفسیر)

بخش دوم تفسیر سوره مبارکه حمد

در بخش اول مباحث عالمانه و مفصلی پیرامون فضیلت قرآن؛اعجاز قرآن،پاسخ به شبهات پیرامون اعجاز، بررسی احوال قاریان قرآن،قرائت های هفت گانه،بررسی نزول قرآن بر هفت حرف،مصونیت قرآن از تحریف،جمع قرآن،حجیت ظواهر قرآن،نسخ در قرآن،مسأله ی بدا در آفرینش، اصول و قواعد کلی در تفسیر قرآن و مسأله ی حدوث و قدم قرآن مطرح شده است.

در بخش دوم البیان تفسیری جامع و متفاوت و با روی کردی منحصر به فرد از سوره حمد ارائه شده است.

ترجمه های متعددی از البیان به زبان فارسی منتشر شده است که ترجمه آیت الله سید جعفر حسینی که خود از شاگردان آیت الله خویی(ره) بوده اند از بهترین آنهاست.

اگر تفسیر البیان ناتمام نمانده بود و استاد اکبر به نگارش تفسیر تمام سوره ها پرداخته بودند؛ امروز عالم اسلام و تشیع از گنجینه ای گرانبها در تفسیر قرآن برخوردار بود؛اما...

امیدوارم با توفیق خدا و مدد اهل بیت(ع) بتوانم در آینده مطالبی از این اثر ارزشمند را در زلال حکمت ارائه دهم.

...یا رسول الله یا خیر الوری
ای به تاریکی دل شمس الضحی
ای وجودت آبروی خاکیان
ای نگاهت قبله افلاکیان
چاره جویان جهان بیچاره ات
ماه و خورشید و فلک آواره ات
آبروی لیله الاسری تویی
دلربایی،دلبر دل ها تویی
پیش رویت عالم و آدم خجل
جبرئیل عقل می ماند به گل
آنکه مهرت را به جان ما نهاد
بر سر تو تاج (او ادنی) نهاد
دم ز عشق روی سرمد می زنیم
بانگ (ادرکنا محمد) می زنیم
تا غلام مصطفی و حیدریم
از تمام اهل عالم برتریم...

(بخشی از یک مثنوی بلند در مدح حضرت خاتم الانیاء"ص" سروده ی: محمد حسین تقوایی)

ماه خراسانی من...

هر کس که به دربار شما راه ندارد

حتی به بساطش هوس آه ندارد

بیچاره خبر از کرم شاه ندارد

افسوس که یک دم دل آگاه ندارد

بر بارگه لطف تو ره برده دل من

بر پنجره فولاد گره خورده دل من

***

ای پادشه حسن! که سر چشمه نازی

نازم به توو ناز تو و بنده نوازی

با این دل بیچاره چه سازی چه نسازی،

ما را که حرم هست به جنت چه نیازی؟

امروز سبکبال تر از هر چه نسیمم

مهمان کریم بن کریم بن کریمم

***

جز داغ غم یار به پیشانی ما نیست

چون زلف توأم کس به پریشانی من نیست

می خورده بسی هست؛به ویرانی من نیست!

چون نازتر از ماه خراسانی من نیست

عمری است که با نغمه زیبای هوالهو

زانو زده ام بر درت ای ضامن آهو!

***

در خواب...که نه؛باز هوایت به سر افتاد

یک بار دگر سوی خراسان گذر افتاد(1)

(چشمم به ضریح شه والا گهر افتاد

با آل علی هر که در افتاد ور افتاد)

از شوق وصال تو به رخ اشک فشاندیم

کنج حرم پاک شما (جامعه) خواندیم

***

با بار گنه باز بهشت است نصیبم

سرمست وصال رخ زیبای حبیبم

آقای خراسانی من! شاه غریبم!

دلسوخته حرف تو با «ابن شبیبم»

زیباست که در کنج حرم با دل بی تاب

گردد نمک (جامعه) یک روضه ارباب

***

ای کرببلا شد به تو پابست ؛ اباالفضل

عالم شده از نام شما مست؛ اباالفضل

ای تشنه ترین ساقی سرمست ؛اباالفضل

ارباب دگر بعد تو بشکست؛اباالفضل

(ای اهل حرم میر علمدار نیامد

سقای حسین سید و سالار نیامد)

***

(سروده : محمد حسین تقوایی-مشهد دی ماه 92)

1)مرحوم سید اشرف الدین حسینی«نسیم شمال»:

امشب به سرم باز هوای دگر افتاد

در خواب مرا سوی خراسان گذر افتاد

چشمم به ضریح شه والا گهر افتاد

این شعر همان لحظه مرا در نظر افتاد

با آل علی هر که در افتاد ور افتاد