رمضان با المیزان

بخش سوم: نمونه ای از اندیشه ی ژرف علامه طباطبایی در تفسیر

........................

تفسیر دو آیه ی آخر سوره ی مبارکه ی حمد، یکی از جلوگاه های اندیشه بلند علامه در تفسیر است.از صفحه ی 44 تا 67 جلد اول المیزان به تفسیر این آیات پرداخته است که همه ی دوستان فرهیخته و تشنه ی معارف قرآن را به مطالعه ی آن دعوت می کنم.

اصلی ترین بحث علامه در تفسیر آیات (اهدنا الصراط المستقیم ...) این است که واژه ی (صراط) از نظر معنا با واژه های (طریق) و (سبیل) نزدیک است و تفاوت هایی نیز دارد. علامه با روش قرآن به قرآن به این تشابه و تفاوت معنایی اشاره کرده و وجه انتخاب (صراط) را در این دو آیه تبیین می نماید.

برای توضیح این مطلب مرحوم علامه هفت مقدمه ذکر می کنند؛ که توضیح تمام آنها از حوصله ی این مجال خارج است.در مقدمه ی اول با استناد به آیات 6 انشقاق و 3 تغابن توضیح می دهد که خداوند برای تمام مخلوقات و انسان راهی را معرفی کرده که از آن راه به سوی پروردگارشان سیر می کنند.در مقدمه ی دوم با استفاده از آیات 61 یس و 186 بقره این راه را (یک راه) نمی داند و همه آنها یک جور نیستند و در یک تقسیم بندی کلی به دو قسم تقسیم می کند: اول ؛ راه نزدیک تر به خدا ، دوم؛ راه دورتر.

در مقدمه سوم با ذکر آیات 40 اعراف و 81 طه و 108 بقره تقسیم بندی دیگری شکل می دهد و راه ها را به (راه به سوی بلندی) و (راه به سوی پستی) تقسیم می کند و از همین مطلب نتیجه می گیرد که برخی انسان ها راهشان به سوی بالاست(=انعمت علیهم)؛ برخی راه گم کردگان حیرانند(=مغضوب علیهم) و گروهی راه را از دست داده اند(=ضالین). در مقدمه ی چهارم با استناد به آیه ی 11 مجادله راه مستقیم را نیز به راه هایی تقسیم می کند که با توجه به شایستگی های وجودی انسان ها با هم متفاوتند.در مقدمه ی پنجم به شهادت آیه ی 69 نساء که (نعمت داده شدگان) را معرفی می کند؛ اصحاب صراط مستقیم را در صورت عبودیت خدا دارای ثبات قدم به تمام معنا می داند.در مقدمه ی ششم با استناد به آیات متعددی از قرآن بیان می دارد که خدا در قرآن از (صراط) و (سبیل) هایی نام برده و آنها را صراط و سبیل های خود خوانده است؛ با این تفاوت که به جز یک صراط مستقیم را به خود نسبت نداده ولی سبیل های چندی را به خود نسبت داده است.و ازی نتیجه می گیرد که (صراط مستقیم) یک راه بیش نیست که تمام (سبیل)ها مانند راه های فرعی هستند که به آن بزرگراه اصلی منتهی می شوند.و بالاخره در مقدمه هفتم (سبیل ایمان) را بازشناسی می کند و با استناد به آیه ی 108 یوسف آن را دارای نقص می داند چرا که ممکن است ایمان به شرک آلوده شود.

حاصل ذکر این مقدمات هفت گانه ؛ تبیین مفهوم (صراط مستقیم) است. علامه در این نتیجه گیری چنین می نویسد:

(...صراط مستقیم راهی است به سوی خدا؛ که هر راه دیگری که خلایق به سوی خدا دارند، شعبه ای از آن استو هر طریقی که آدمی را به سوی خدا راهنمایی می کند؛ بهره ای از طراط مستقیم را داراست. به این معنا که هر راهی و طریقه ای که فرض شود به آن مقدار آدمی را به سوی خدا و حق راهنمایی می کند که خودش از صراط مستقیم دارا و متضمن باشد؛ اگر آن راه به مقدار اندکی از صراط مستقیم را دادا باشد، رهرو خود را کمتر به سوی خدا می کشاند و اگر بیشتر داشته باشد، بیشتر می کشاند و اما خود صراط مستقیم بدون هیچ قید و شرطی رهرو خود را به سوی خدا هدایت می کند و می رساند و به همین جهت خدای تعالی نام آن را صراط مستقیم نهاد...)

نظرات شما عزیزان:

فقیر

ساعت9:09---23 تير 1392

[وب سایت]

سلام ه علیکم. تشکر





استفاده کردم.....تا حالا دقت نکرده بودم چرا صراط در این سوره هست و مثلا سبیل نیامده....ممنونم








میشه درباره ایه 54 سوره اعراف بنویسید؟؟از تفاسیر نه.....از جامع التفاسیر دیدم مطالب رو





ایه ای که قوه خیال رو تطهیر می کنه به لطف خدا








تشکر





التماس دعا
پاسخ:سلام ممنون از حضورتون. چشم انشاالله اگه تونستم به تناسب در مورد اون آیه هم می نویسم.

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: